دنياي بي‌روايت: آن‌جايي که هيچ‌چيز غلط نيست (يا درباره‌ي پست‌مدرنيسم، لوس ايريگاري و ديگران)
[پويان براي‌ پستي Ú©Ù‡ در آن خيلي مختصر به لوس ايريگاري اشاره کرده بودم Ùˆ ÙŠÚ©ÙŠ از نوشته‌هاي خودش را لينک دادم کامنت بلند بالايي گذاشت –از همان‌هايي Ú©Ù‡ خوش‌ام مي‌آيد ازشان- Ùˆ ØªÙˆØ¶ÙŠØØ§ØªÙŠ Ø¯Ø§Ø¯ Ú©Ù‡ به نظرم در ديد همگان قرار دادن‌اش Ù…Ùيد باشد. از او ممنون‌ام!]
سلام و ممنون از لینکت:)
Ø§ØØªÙ…الاً شایستگی چندانی در اینمورد ندارم Ú©Ù‡ از زبان پست مدرنیستها Ø¯ÙØ§Ø¹ کنم – Ùˆ اصولاً قصد اینکار رو هم ندارم. امّا، بنظرم یه چیز رو نباید ÙØ±Ø§Ù…وش کنیم؛ سوکال Ùˆ بریسمون از منظری علمی به مسأله توجّه کردن. در واقع با دیسکورسی علمی Ùˆ مدرن (خصوصاً مدرنیتة علمی) بسراغ متون پسامدرن Ø±ÙØªÙ‡â€ŒØ§Ù†. قبل از اینکه نظرم رو روشنتر باهات در میون بذارم، تا یادم Ù†Ø±ÙØªÙ‡ بگم Ú©Ù‡ در همون سال Û¹Û¶ استÙÙ† کاتس (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ترنت، Ú©Ù‡ علاقة زیادی به پسامدرنیسم هم داره)ØŒ مقاله‌ای چاپ کرد به اسم «چطور پست مدرن ØØ±Ù بزنیم Ùˆ بنویسیم» Ú©Ù‡ خوشبختانه ØØ³ÛŒÙ†Ø¹Ù„ÛŒ نوذری به ÙØ§Ø±Ø³ÛŒ ترجمه‌اش کرده. مقاله، بنمایة طنز داره Ùˆ راهکار ارائه میده. مثلاً میگه بجای اینکه بگین: باید به نظرات مردم خارج از جامعة غربی گوش ÙØ±Ø§Ø¯Ù‡ÛŒÙ… تا دربارة جهتگیریهای ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒâ€ŒØ§ÛŒ Ú©Ù‡ بر ما تأثیر میگذارند چیزهایی ÙØ±Ø§Ø¨Ú¯ÛŒØ±ÛŒÙ…. بگین: باید به چندآوامندیهای بین٠متنی٠دیگران٠پسا-استعماری٠خارج از ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯Ù غربی گوش ÙØ±Ø§Ø¯Ù‡ÛŒÙ… تا دربارة جهتگیریهای ن�واژمØÙˆØ±Ø§Ù†Ù‡â€ŒØ§ÛŒ Ú©Ù‡ واسطة تعیین هویّتهای ما میگردند چیزهایی ÙØ±Ø§ بگیریم.
امّا در مورد انتقاد اصلیم به سوکال… میدونی؛ نمیخوام بگم Ú©Ù‡ پست‌مدرنها مثل آدم ØØ±Ù میزنن ها… ØØªÙ‘ÛŒ نمیخوام بگم، Ú©Ù‡ ØØ±Ùاشون درسته. مثالهایی Ú©Ù‡ سوکال آورده Ùˆ تو هم ذکر کردی همین رو به ÙˆØ¶ÙˆØ Ù†Ø´ÙˆÙ† میده. امّا، یادمون باشه Ú©Ù‡ متÙکّر پسامدرن، تو Ú¯ÙØªÙ…ان Ùˆ اÙÙ‚ÛŒ قلم میزنه Ùˆ ØµØØ¨Øª میکنه، Ù…ØªÙØ§ÙˆØª با اÙÙ‚ عالم – بمعنی دقیقش. توی دیسکورس متÙکّر پسامدرن، جدیّت Ùˆ هد٠جاش رو به بازی (play) میده. ØØªÙ‘ÛŒ اگه این بازی با نظریه‌های علمی باشه؛ چراکه پست‌مدرن معتقده Ú©Ù‡ نظریه آینة تمام نمای ØÙ‚یقت نیست. پس بخودش این اجازه رو میده Ú©Ù‡ به بازیش بگیره Ùˆ اصلاً علما رو به ستوه بیاره. بیشترین تلاش متÙکّر پسامدرن اینه Ú©Ù‡ Hierarchy Ùˆ سروری سلسله مراتبی رو با Anarchy Ùˆ بی‌سروری تعویض کنه Ùˆ اصلاً براش مهم نیست Ú©Ù‡ سروری علم Ùˆ اپیستمة مدرن رو زیر سؤال ببره. (این تو رو یاد ÙÙˆÚ©Ùˆ نمیندازه؟) ضمن اینکه بنظرم توجّه اصلی متÙکّر پسامدرن برعکس متÙکّر مدرن، دالها هستند Ùˆ نه مدلولها. پس خیلی نباید دنبال شرØÙ مبتنی بر مدلول (با اکراه: معنی) آثارشون باشیم. شاید هیلیس (Ø´Ø§Ø±Ø Ø§ÛŒØ±ÛŒÚ¯Ø§Ø±Ø§ÛŒ) Ú©Ù‡ سوکال ازش نقل قول کرده، متوجّه این نبوده. شاید وقتی ایریگارای از ضع٠و ÙØ±Ù…وله نشدن٠مکانیک سیّالات در مقابل مکانیک جامدات میگه، منظورش اصلاً مدلولی علمی Ùˆ نشانه‌ای معادل در علم نباشه Ùˆ Ùقط از این موضوع بعنوان استعاره Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ میکنه. کما اینکه وقتی دربارة Ùیزیولوژی اندام جنسی زن Ùˆ مرد میگه، ØµØ±ÙØ§Ù‹ استعاره بکار میبنده؛ نه اینکه درس زیست‌شناسی بده. یا لاکان هم همینطور… (میدونی Ú©Ù‡ لاکان چند تا سمینار معرو٠داره Ú©Ù‡ با همین اسم – مثلاً سمینار دوّم – چاپ هم شدن. اصولاً میگن سمینارهای آخر عمر لاکان رو شاگردای نزدیکش هم نمیÙهمیدن!! واسه Ú†ÛŒ ØµØØ¨Øª میکرده، خدا میدونه!) قبول دارم؛ واسة کسی Ú©Ù‡ ÙˆÙØ§Ø¯Ø§Ø± به زبان مدرنه، زبان پست‌مدرن غیرقابل تØÙ…ّل میشه. مثل این میمونه Ú©Ù‡ به یه منطق‌دان کلاسیک بگی اجتماع نقیضین امکانپذیره؛ خرخره‌ات رو میجوه!! (Ùکر کنم مثال چرندی بود!)
خوب، تمومش میکنم. میدونم Ú©Ù‡ چرت Ùˆ پرت Ú¯ÙØªÙ…. ولی خواستم بگم Ú©Ù‡ گمان نکنم هیچ پست‌مدرنی از این نقد Ù†Ø§Ø±Ø§ØØª بشه Ú©Ù‡ بهش بگن، نوشته‌ات چرنده Ùˆ چرت Ùˆ پلا. Ø§ØØªÙ…الاً جوابش اینه Ú©Ù‡ بله چرنده؛ همونطور Ú©Ù‡ نوشتة تو چرنده. امّا سوء Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡â€Œ در کار نیست، شیّادی در کار نیست؛ چون هیچ ØÙ‚یقت Ù…ØØ¶ Ùˆ بهرة نابی وجود نداره Ú©Ù‡ ما شیّادی Ùˆ Ø³ÙˆØ¡Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کرده باشیم. (میدونی؛ رقیق‌تر این موضوع تو رشته‌هایی مثل جامعه‌شناسی، بین روشهای کمّی Ùˆ روشهای Ú©ÛŒÙÛŒ وجود داره… کمّی‌کارها، همیشه Ú©ÛŒÙی‌کارها رو متّهم میکنن Ú©Ù‡ شما ذهنیّت خودتون رو از تØÙ‚یقتون در میارین؛ Ú©ÛŒÙی‌کارها هم میگن، شما هم همینطور؛ مثلاً Ù…Ú¯Ù‡ نمیشه یه پرسشنامه رو طوری طرّاØÛŒ کرد Ú©Ù‡ خواست Ù…ØÙ‚Ù‚ ازش دربیاد؟ — ربطی داشت؟! خدا میدونه!)
زیادی ØØ±Ù زدم Ùˆ گمان کنم ابتدائیاتی رو Ú¯ÙØªÙ… Ú©Ù‡ ØØªÙ…اً خودت هم بهش Ùکر کرده بودی… یه بار دیگه تأکید اوّل نوشته‌ام رو تکرار کنم Ú©Ù‡ قصد Ø¯ÙØ§Ø¹ نداشتم. (مسلّماً ØØªÙ‘ÛŒ نه به این معنا Ú©Ù‡ Ø¯ÙØ§Ø¹ÛŒ لازم نیست…) 🙂
[و اين هم نظر تکميلي‌ي پويان! در ضمن،‌ خيلي هم خوب بودند!]
سلام 🙂
شرمنده میکنی ها! 🙂 خواستم یه نکتة دیگه رو هم اضاÙÙ‡ کنم. در مورد لاکانه… وقتی Ú©Ù‡ لاکان تو سمینارهای آخرش زبان ریاضی رو اونطور ناقص Ùˆ الکن Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ میکنه، بقول خودش داره در Ø³Ø·Ø Ø¯ÙˆÙ‘Ù… زبان سیر میکنه: Ø³Ø·Ø ØªØ¯Ø§Ø¹ÛŒ آزاد معانی. یعنی بنظر میاد اینجور Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از زبان (Ùˆ زبان ریاضیک) تو کار خود لاکان معنا داشته باشه؛ هرچند ممکنه واسه یه ریاضی‌دان چیزی شبیه به ÙØØ´ باشه.
بهر ØØ§Ù„ دیدم Ú©Ù‡ رسوای خلق شده‌م 😉 Ú¯ÙØªÙ… چیزی نمیشه این نکته رو هم اضاÙÙ‡ کنم. 🙂
3 thoughts on “دنياي بي‌روايت: آن‌جايي Ú©Ù‡ هيچ‌چيز غلط نيست (يا درباره‌ي پست‌مدرنيسم، لوس ايريگاري Ùˆ ديگران)”
سلام و معذرت که اين کامنت هيچ ربطی به مطلب نداره.
کجا Ú¯ÙØªÙ‡ Ú©Ù‡ من ØªØØª شکنجه هستم؟
سلام 🙂
شرمنده میکنی ها! 🙂 خواستم یه نکتة دیگه رو هم اضاÙÙ‡ کنم. در مورد لاکانه… وقتی Ú©Ù‡ لاکان تو سمینارهای آخرش زبان ریاضی رو اونطور ناقص Ùˆ الکن Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ میکنه، بقول خودش داره در Ø³Ø·Ø Ø¯ÙˆÙ‘Ù… زبان سیر میکنه: Ø³Ø·Ø ØªØ¯Ø§Ø¹ÛŒ آزاد معانی. یعنی بنظر میاد اینجور Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ از زبان (Ùˆ زبان ریاضیک) تو کار خود لاکان معنا داشته باشه؛ هرچند ممکنه واسه یه ریاضی‌دان چیزی شبیه به ÙØØ´ باشه.
بهر ØØ§Ù„ دیدم Ú©Ù‡ رسوای خلق شده‌م 😉 Ú¯ÙØªÙ… چیزی نمیشه این نکته رو هم اضاÙÙ‡ کنم. 🙂