آدم‌ها و کنترلر PID
گاهی می‌شود آدم‌ها را شبیه یک کنترلر PID در نظر Ú¯Ø±ÙØª.
معمولا ضریب Pی‌شان زیاد است Ùˆ در نتیجه تا به عقیده‌ای برسند ØØ³Ø§Ø¨ÛŒ نوسان عقیدتی دارند. یک روز می‌گویند آب سرد است، ÙØ±Ø¯Ø§ می‌گویند گرم است، روز بعد می‌گویند سرد است، ÙØ±Ø¯Ø§ÛŒâ€ŒØ§Ø´ می‌گویند گرم است تا این‌که آخر سر به این نتیجه برسند Ú©Ù‡ ولرم است! بعضی‌ها هم Ú©Ù‡ ضریب D دارند Ùˆ کاÙÛŒ است ناگهان متوجه بشوند Ú©Ù‡ تصور ÙØ¹Ù„ی‌شان از ØÙ‚یقت خیلی با آن‌چه مشاهده می‌کنند ÙØ±Ù‚ دارد Ú©Ù‡ دیگر شروع کنند به Ú©ÙØ± Ú¯ÙØªÙ†. بعضی‌ها هم ضریب I در زندگی‌شان تاثیرگذار است Ùˆ آرام آرام نظرشان عوض می‌شود ولی در نهایت ØØ³Ø§Ø¨ÛŒ می‌چسبند به آن‌چیزی Ú©Ù‡ دیده‌اند.
بقیه‌ی اوقات Ú©Ù‡ آدم‌ها شبیه کنترلر PID نیستند، لازم است با مدل‌های پیچیده‌تر توضیØâ€ŒØ´Ø§Ù† داد! (;
ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…Ø®ØªØµØ±: کنترلر چیزی است برای کنترل کردن چیزها. چیزها هم یعنی چیزهایی مثل هواپیمای جت، بچه، ترمیناتور Ùˆ غیره.
اساس کار کنترلر این است Ú©Ù‡ با مشاهده‌ی ØªÙØ§ÙˆØª بین نتیجه‌ی کار آن چیز Ùˆ آن‌چه باید باشد، تغییری در آن چیزها(!)‌ ایجاد کند �ا در نهایت ØªÙØ§ÙˆØª از بین برود. در واقع کنترلر نقش تربیتی دارد.
کنترلر PID بر اساس سه مشخصه از آن ØªÙØ§ÙˆØª این تغییر را ایجاد می‌کند. مشخصه‌ی اول میزان ØªÙØ§ÙˆØª است. هر Ú†Ù‡ ØªÙØ§ÙˆØª بیش‌تر باشد، کنترلر سعی می‌کند تغییرات بیش‌تری در آن چیز(!) ایجاد کند (این بخش Proportional کنترلر PID است). مشخصه‌ی دوم، Ú©Ù„ ØªÙØ§ÙˆØª در طول زمان است. اگر گذشته‌ی یک چیزی خوب نبود لازم است هم‌چنان به تغییر در آن چیز اهتمام ورزید. نتیجه‌اش این می‌شود Ú©Ù‡ اگر Ø§ØØ³Ø§Ø³ کردیم یک چیزی خوب شده است اما بدانیم Ú©Ù‡ در گذشته بد بوده، نباید یک‌هو Ùکر کنیم کار تمام شده Ùˆ برویم Ù¾ÛŒ کارمان. هم‌چنان باید مثل قبل (ØØ§Ù„ا Ú©Ù…ÛŒ رقیق‌القلب‌تر) با آن چیز Ø±ÙØªØ§Ø± کنیم (این بخش Integrator کنترلر است). در نهایت اگر ببینیم ØªÙØ§ÙˆØª بین کمال مطلوب(!) Ùˆ هست٠واقع(!) ناگهان زیاد (Ú©Ù…) شد، ما هم باید ناگهان در تصمیم‌مان تغییر ایجاد کنیم. بخش سوم کنترلر PID (یعنی بخش Derivative) به این تغییرات توجه می‌کند.
به عنوان مثال عملی ÙØ±Ø¶ کنید می‌خواهید بچه‌تان را تربیت کنید تا دست توی دماغ‌اش نکند. این‌کار را با شکلات‌دادن Ùˆ کتک‌زدن انجام می‌دهید. بخش P می‌گوید هر وقت بچه دست توی دماغ‌اش کرد، به میزان ÙØ±ÙˆØ±Ùتن انگشت (انتظار نداشتید Ú©Ù‡ بگویم تا آرنج؟!) باید کتک‌اش بزنید. هر چقدر بیش‌تر Ø±ÙØªØŒ بیش‌تر کتک بزنید. کاملا به همان نسبت. بخش D می‌گوید اگر خیلی سریع Ùˆ ناگهانی دست‌اش را کرد توی دماغ‌اش Ú©Ù‡ مثلا به خیال خام خودش شما را غاÙل‌گیر کند (ØØªÛŒ اگر نه خیلی زیاد)ØŒ Ùورا خیلی Ù…ØÚ©Ù… کتک‌اش بزنید! بخش I هم می‌گوید اگر دیدید تا همین پنج دقیقه‌ی پیش دست‌اش توی دماغ‌اش بود اما دیگر دست‌اش توی دماغ‌اش نیست، زیاد گول‌اش را نخورید، بلکه هم‌چنان کتک بزنید! در ضمن شکلات را هم خودتان بخورید. البته قبل‌اش دست‌تان را بشویید.
این‌که این روش موثر است یا خیر، موضوع دیگری است. بستگی به این دارد Ú©Ù‡ آن چیزی Ú©Ù‡ می‌خواهید کنترلش �نید چطوری Ø±ÙØªØ§Ø± کند. برای بعضی سیستم‌ها این خوب است، برای بعضی نه. در واقع نکته‌ی مهم این است Ú©Ù‡ چقدر به هر کدام از عناصر P Ùˆ I Ùˆ D اهمیت بدهید. مثلا اگر به P خیلی اهمیت بدهید ممکن است باعث Ø±ÙØªØ§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ عجیب Ùˆ غریب از آن چیزتان بشود. بقیه عوامل نیز همین‌طورند. وظیÙه‌ی مهندس کنترل این است Ú©Ù‡ متناسب با بچه‌تان، شیوه‌ی مناسب کتک‌زدن را مشخص کند. البته این موضوع هنوز در ØØ§Ù„ تØÙ‚یق است Ùˆ خیلی خوب شناخته شده نیست.
11 thoughts on “آدم‌ها Ùˆ کنترلر PID”
البته باید مواظب بود زیادی گین را زیاد نکنی که یک وقت بچه آن لاک شود و تو گوش خودت بکوبد
damet garm:) 10 sali mishod ke mabahese darse shirine control ro nashnide boodam:) movafagh bashi.
معرکه بود سولو… خیلی قشنگ نوشته بودی…
راستی کنترلر علاوه بر نقش تربیتی، نقش هدایتی Ùˆ نظارتی هم داره 🙂
هومممم! خوب می‌بینم Ú©Ù‡ گاهی به دنیای مهندس کنترلی گذشته‌ات Ùلش‌بک می‌زنی!‌ از این کارها زیاد بکن! مثلا قرار بود به من کنترل یاد بدهی! من ترم بعد کنترل دارم‌ها Ùˆ البته Ú©Ù„ÛŒ ادعا در این زمینه … Ú©Ù‡ خوب می‌دانی این ادعاها از کجا ناشی شده‌اند!!!
ولی دوباره Ú©Ù‡ پست‌ات را خواندم به این نتیجه رسیدم Ú©Ù‡ باید شدیدا با خط اول ØÙ…ید‌رضا مواÙقت کنم!!! یک چیزی ÙØ±Ø§ØªØ± از زیبا Ùˆ جالب بود این پست‌ات 🙂
آي کلي خنديدم با اين نوشته‌ات….
ممنونم(:
نتیجه منطقی اینکه برای کنترل بچه آدمیزاد(اگر اصولا کنترل پذیر باشد!) باید از کنترلرهایی به مراتب پیچیده تر از کنترلر PID Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ کرد.البته روش تربیتی PID ! در زمانهای قدیم به دلیل عدم دسترسی به کنترلرهای Ù¾ÛŒØ´Ø±ÙØªÙ‡ بسیار پرکاربرد بوده!!!!
Kheil Khob o jaleb o ravon o ziba o …. neveshtid.
MerC;
با سلام . اگر ممكنه در باره مسايل مهندسي كنترل بويژه كنترل غير خطي Ùˆ ابزار دقيق جدي Ùˆ عميق تر Ø¨ØØ« كنيم. مرسي
به آریامهر: ØªØ±Ø¬ÛŒØ Ù…ÛŒâ€ŒØ¯Ù‡Ù… زیاد در این وبلاگ درباره‌ی کارم به طور مستقیم ØµØØ¨Øª نکنم. جدا از این، من دیگر چندان روی کنترل غیرخطی (به معنای مرسوم) کار نمی‌کنم Ùˆ البته هیچ‌وقت هم ابزار دقیق کار نکرده‌ام.
مرسی جالب بود . خیلی خندیدم Ùˆ چیز یاد Ú¯Ø±ÙØªÙ… ولی به قول دوستان ØŒ اگه اکچوئیتور یا عمل کنندتون کتک باشه منتظر عواقب چنین کنترلی در پیری از Ø·Ø±Ù ÙØ±Ø²Ù†Ø¯ را باید داشت . شکلاته هم اگه همیشگی باشه بچه را لوس میکنه ØªØ±Ø¬ÛŒØ Ù…ÛŒØ¯Ù… با تشویق کلامی تربیت کنم .