آدم‌ها و کنترلر PID
گاهی می‌شود آدم‌ها را شبیه یک کنترلر PID در نظر گرÙت.
معمولا ضریب Pی‌شان زیاد است Ùˆ در نتیجه تا به عقیده‌ای برسند Øسابی نوسان عقیدتی دارند. یک روز می‌گویند آب سرد است، Ùردا می‌گویند گرم است، روز بعد می‌گویند سرد است، Ùردای‌اش می‌گویند گرم است تا این‌که آخر سر به این نتیجه برسند Ú©Ù‡ ولرم است! بعضی‌ها هم Ú©Ù‡ ضریب D دارند Ùˆ کاÙÛŒ است ناگهان متوجه بشوند Ú©Ù‡ تصور Ùعلی‌شان از Øقیقت خیلی با آن‌چه مشاهده می‌کنند Ùرق دارد Ú©Ù‡ دیگر شروع کنند به Ú©Ùر Ú¯Ùتن. بعضی‌ها هم ضریب I در زندگی‌شان تاثیرگذار است Ùˆ آرام آرام نظرشان عوض می‌شود ولی در نهایت Øسابی می‌چسبند به آن‌چیزی Ú©Ù‡ دیده‌اند.
بقیه‌ی اوقات Ú©Ù‡ آدم‌ها شبیه کنترلر PID نیستند، لازم است با مدل‌های پیچیده‌تر توضیØ‌شان داد! (;
ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…Ø®ØªØµØ±: کنترلر چیزی است برای کنترل کردن چیزها. چیزها هم یعنی چیزهایی مثل هواپیمای جت، بچه، ترمیناتور Ùˆ غیره.
اساس کار کنترلر این است Ú©Ù‡ با مشاهده‌ی تÙاوت بین نتیجه‌ی کار آن چیز Ùˆ آن‌چه باید باشد، تغییری در آن چیزها(!)‌ ایجاد کند �ا در نهایت تÙاوت از بین برود. در واقع کنترلر نقش تربیتی دارد.
کنترلر PID بر اساس سه مشخصه از آن تÙاوت این تغییر را ایجاد می‌کند. مشخصه‌ی اول میزان تÙاوت است. هر Ú†Ù‡ تÙاوت بیش‌تر باشد، کنترلر سعی می‌کند تغییرات بیش‌تری در آن چیز(!) ایجاد کند (این بخش Proportional کنترلر PID است). مشخصه‌ی دوم، Ú©Ù„ تÙاوت در طول زمان است. اگر گذشته‌ی یک چیزی خوب نبود لازم است هم‌چنان به تغییر در آن چیز اهتمام ورزید. نتیجه‌اش این می‌شود Ú©Ù‡ اگر اØساس کردیم یک چیزی خوب شده است اما بدانیم Ú©Ù‡ در گذشته بد بوده، نباید یک‌هو Ùکر کنیم کار تمام شده Ùˆ برویم Ù¾ÛŒ کارمان. هم‌چنان باید مثل قبل (Øالا Ú©Ù…ÛŒ رقیق‌القلب‌تر) با آن چیز رÙتار کنیم (این بخش Integrator کنترلر است). در نهایت اگر ببینیم تÙاوت بین کمال مطلوب(!) Ùˆ هست٠واقع(!) ناگهان زیاد (Ú©Ù…) شد، ما هم باید ناگهان در تصمیم‌مان تغییر ایجاد کنیم. بخش سوم کنترلر PID (یعنی بخش Derivative) به این تغییرات توجه می‌کند.
به عنوان مثال عملی Ùرض کنید می‌خواهید بچه‌تان را تربیت کنید تا دست توی دماغ‌اش نکند. این‌کار را با شکلات‌دادن Ùˆ کتک‌زدن انجام می‌دهید. بخش P می‌گوید هر وقت بچه دست توی دماغ‌اش کرد، به میزان ÙرورÙتن انگشت (انتظار نداشتید Ú©Ù‡ بگویم تا آرنج؟!) باید کتک‌اش بزنید. هر چقدر بیش‌تر رÙت، بیش‌تر کتک بزنید. کاملا به همان نسبت. بخش D می‌گوید اگر خیلی سریع Ùˆ ناگهانی دست‌اش را کرد توی دماغ‌اش Ú©Ù‡ مثلا به خیال خام خودش شما را غاÙل‌گیر کند (Øتی اگر نه خیلی زیاد)ØŒ Ùورا خیلی Ù…ØÚ©Ù… کتک‌اش بزنید! بخش I هم می‌گوید اگر دیدید تا همین پنج دقیقه‌ی پیش دست‌اش توی دماغ‌اش بود اما دیگر دست‌اش توی دماغ‌اش نیست، زیاد گول‌اش را نخورید، بلکه هم‌چنان کتک بزنید! در ضمن شکلات را هم خودتان بخورید. البته قبل‌اش دست‌تان را بشویید.
این‌که این روش موثر است یا خیر، موضوع دیگری است. بستگی به این دارد Ú©Ù‡ آن چیزی Ú©Ù‡ می‌خواهید کنترلش �نید چطوری رÙتار کند. برای بعضی سیستم‌ها این خوب است، برای بعضی نه. در واقع نکته‌ی مهم این است Ú©Ù‡ چقدر به هر کدام از عناصر P Ùˆ I Ùˆ D اهمیت بدهید. مثلا اگر به P خیلی اهمیت بدهید ممکن است باعث رÙتارهای عجیب Ùˆ غریب از آن چیزتان بشود. بقیه عوامل نیز همین‌طورند. وظیÙه‌ی مهندس کنترل این است Ú©Ù‡ متناسب با بچه‌تان، شیوه‌ی مناسب کتک‌زدن را مشخص کند. البته این موضوع هنوز در Øال تØقیق است Ùˆ خیلی خوب شناخته شده نیست.
11 thoughts on “آدم‌ها Ùˆ کنترلر PID”
البته باید مواظب بود زیادی گین را زیاد نکنی که یک وقت بچه آن لاک شود و تو گوش خودت بکوبد
damet garm:) 10 sali mishod ke mabahese darse shirine control ro nashnide boodam:) movafagh bashi.
معرکه بود سولو… خیلی قشنگ نوشته بودی…
راستی کنترلر علاوه بر نقش تربیتی، نقش هدایتی Ùˆ نظارتی هم داره 🙂
هومممم! خوب می‌بینم Ú©Ù‡ گاهی به دنیای مهندس کنترلی گذشته‌ات Ùلش‌بک می‌زنی!‌ از این کارها زیاد بکن! مثلا قرار بود به من کنترل یاد بدهی! من ترم بعد کنترل دارم‌ها Ùˆ البته Ú©Ù„ÛŒ ادعا در این زمینه … Ú©Ù‡ خوب می‌دانی این ادعاها از کجا ناشی شده‌اند!!!
ولی دوباره Ú©Ù‡ پست‌ات را خواندم به این نتیجه رسیدم Ú©Ù‡ باید شدیدا با خط اول Øمید‌رضا مواÙقت کنم!!! یک چیزی Ùراتر از زیبا Ùˆ جالب بود این پست‌ات 🙂
آي کلي خنديدم با اين نوشته‌ات….
ممنونم(:
نتیجه منطقی اینکه برای کنترل بچه آدمیزاد(اگر اصولا کنترل پذیر باشد!) باید از کنترلرهایی به مراتب پیچیده تر از کنترلر PID استÙاده کرد.البته روش تربیتی PID ! در زمانهای قدیم به دلیل عدم دسترسی به کنترلرهای پیشرÙته بسیار پرکاربرد بوده!!!!
Kheil Khob o jaleb o ravon o ziba o …. neveshtid.
MerC;
با سلام . اگر ممكنه در باره مسايل مهندسي كنترل بويژه كنترل غير خطي Ùˆ ابزار دقيق جدي Ùˆ عميق تر بØØ« كنيم. مرسي
به آریامهر: ØªØ±Ø¬ÛŒØ Ù…ÛŒâ€ŒØ¯Ù‡Ù… زیاد در این وبلاگ درباره‌ی کارم به طور مستقیم صØبت نکنم. جدا از این، من دیگر چندان روی کنترل غیرخطی (به معنای مرسوم) کار نمی‌کنم Ùˆ البته هیچ‌وقت هم ابزار دقیق کار نکرده‌ام.
مرسی جالب بود . خیلی خندیدم Ùˆ چیز یاد گرÙتم ولی به قول دوستان ØŒ اگه اکچوئیتور یا عمل کنندتون کتک باشه منتظر عواقب چنین کنترلی در پیری از طر٠Ùرزند را باید داشت . شکلاته هم اگه همیشگی باشه بچه را لوس میکنه ØªØ±Ø¬ÛŒØ Ù…ÛŒØ¯Ù… با تشویق کلامی تربیت کنم .