در جستجوی زمان از دست‌رÙته
کس‌ای خوانده‌اش؟ کتاب٠مارسل را می‌گویم.
من کس‌ای را نمی‌شناسم Ú©Ù‡ همه‌ی کتاب را خوانده باشد جز سینا (البته تنها شنیده‌ام!). Øدس می‌زنم مترجم‌اش هم یک باری خوانده باشدش. نویسنده‌‌اش را هم بعید می‌دانم Øوصله کرده باشد. کس٠دیگری نبود؟
دی‌شب داشتم به پایان یک دوره Ùکر می‌کردم -Ú©Ù‡ به زودی خواهد آمد- Ùˆ به شروع دوره‌ای دیگر. Ùˆ گمانه‌ام می‌رÙت سراغ٠این کتاب٠دهشت‌ناک. بخوانم‌اش؟ نخوانم‌اش؟
(از کتاب‌های دیگری Ú©Ù‡ دوست دارم بخوانم -Ùˆ نخوانده‌ام- اولیس٠جیمز جویس است. گرچه می‌دانم اگر الان سراغ‌اش بروم شاید هدر برود به دلیل درک٠ناقص‌ام از این زبان. همین مشکل برای بالایی هم هست؛ Ùرانسه نمی‌دانم، ترجمه‌ی انگلیسی ممکن است عالی نباشد، Ùˆ اگر هم باشد زبان من عالی نیست. Ùعلا به‌تر است دست Ù†Ú¯Ù‡ داشت.)
26 thoughts on “در جستجوی زمان از دست‌رÙته”
اي لعنت به اين جيمز جويس :((((
با هر چي نويسنده انگليسيه. يادداشت قبلي رو كه پست كردم ديدم دلم خنك نشد اين يادداشت رو هم نوشتم.
Salaam!
Man hamasho khoondam. Age nakhoonish chizi ro az dast nemidi. Man taahaalaa nadide boodam kasi be Marcel Proust bege Marcel!!! Mesle ine ke yeki Marquez ro sedaa bezane Gabriel! Az lahaaze senni ham ke emkaane in ke baa Proust samimi boode baashi vojood nadaareh! baraaye hamin dalile in kaar ro nemifahmam!
Dar morede Ulysses ham tosieh mikonam ke behesh fekr nakoni. Khoondanesh baraaye yek gheyre englisi zabaan ke takhassosesh ham adabiaat nabaashe mahaaleh! Ketaabaaye digasho bekhoon va lezzat bebar.
ghablana behtar mineveshti!
ببینم Ù…Ú¯Ù‡ جویز کتاب اولیس رو Ùرانسه نوشته؟ به نظرم زبان ایرلندی ها انگیلیسی است ها
به بوگی: Øالا چرا لعنت؟
به Wanderer: پس دو Ù†Ùر! به Ùارسی خواندید یا Ùرانسه؟
ممنون از توصیه. دلیل مارسل صدا کردن مارسل پروست هم بیش‌تر اقتضای متن بود. گرچه به‌تر بود مارسی می‌نوشتم. به هر Øال قصد ناراØت‌کردن‌اش را نداشتم Ùˆ البته Ùکر نکنم ناراØت هم بشود (تازه اگر خوش‌Øال نشود). شما ناراØت شدید؟ (راستی گابریل گارسیا مارکز را گابو هم صدا می‌کنند.)
در مورد اولیس هم من تقریبا هم‌نظرم با شما. گرچه منظورتان از شخص‌اش Ú©Ù‡ تخصص‌اش ادبیات نباشد دقیقا Ú†Ù‡ بود؟ یعنی کس‌ای Ú©Ù‡ مثلا رشته‌ی ادبیات Ùارسی (یا Øتی انگلیسی) خوانده است می‌تواند کتاب را بخواند؟ یا منظور کس‌ای است Ú©Ù‡ نوشته‌ی ادبی می‌خواند/نمی‌خواند؟
به tita: به هر Øال سبک نوشتن در طول زمان عوض می‌شود. اما شاید اگر بگویید دقیقا Ú†Ù‡ زمان‌ای را بیش‌تر می‌پسندید Ùˆ دلیل پسندتان Ú†Ù‡ بوده است بیش‌تر منظورتان را درک کنم.
به آذر: نه!‌ انگلیسی نوشته. منظورم از بالایی، کتاب مارسل پروست بود Ú©Ù‡ به Ùرانسه نوشته شده است (یا Øداقل این‌طور می‌گویند! (; ).
I would suggest reading the first book. These series of novels have modular format and most of them are complete within themselves. Most of the volumes are also not chronological within themselves (and also between different volumes). Time, has a rather interesting notion in these books 🙂
اگه از Ù„Øاظ آمارى برات جالبه، خان داداش من هم خوانده‌اش.
يك خوبى (شايد هم بدى) دنيا اينه خيلي بزرگه، آدم‌هاش هم خيلى زيادند؛ بنابراين Øتى اگر شما به دنبال Ùردى با مشخصاتى باشيد كه اØتمال بروزش تنها يك در ميليون است، ممكن است بتوانيد بيش از شش هزارتاش را پيدا كنيد! D:
جناب سولوژن نمي دونم تا Ú†Ù‡ Øد با ادبيات انگليسي آشنا هستي ولي براي خوندن Ùˆ درك اون چيزي كه تو كله اÙرادي مثل جيمز جويس هست بايد يه زمينه قوي از ادبيات Ùˆ اسطوره شناسي يونان Ùˆ رم داشته باشي. تقريبا بدون اين زمينه Ùقط پوسته رو مي خوني. البته من اين رو قبول ندارم كه به كسي بگم اين كتاب يا اون كتاب رو بخونه يا نخونه. ولي من خودم ادبيات مدرن Ùˆ قرن نوزده Ùˆ بيست مخصوصا آمريكا رو بيشتر ØªØ±Ø¬ÙŠØ Ù…ÙŠ دم. اين اواخر دارم كتاب “سرچشمه” رو مي خونم كه خيلي خوشم اومده.
کی٠کردم از جوابت به اون اعتراض!!!! در مورد اسم ها.
Ùˆ اما به نظر من Ú©Ù‡ الانا خیلی خیلی بهتر Ù…ÛŒ نویسی. از رو کامنتای من Ú©Ù‡ داره زیاد Ù…ÛŒ شه Ù…ÛŒ تونی بÙهمی:دی همین جوری ادامه بده به نظرم:Ù¾ÛŒ;)
من به Ùارسی/انگلیسی خوندمش. نه من اصلا” ناراØت نشدم. بلکه تعجب کردم Ùˆ پرسیدم Ú©Ù‡ دلیل کارت Ú†ÛŒ بوده؟ Ú©Ù‡ ظاهرا” به خودت گرÙتی Ùˆ مثل اینکه جواب خوبی هم دادی Ú©Ù‡ سیما خانم هم از پاسخ شما کی٠کردن!
اینکه مردم مارکز رو گابو صدا Ù…ÛŒ زنن به دلیل Ù…Øبوبیت بیش از Øدشه Ú©Ù‡ یه لقب پیدا کرده Ùˆ عجیب نیست اگر این روزها کسی بهش بگه گابو! ولی در مورد پروست این خیلی عجیبه، چون اونقدر مشهور نیست Ú©Ù‡ لقب داشته باشه Ùˆ مردم هم با لقب صداش نمی کنن. ØرÙت در مورد اقتضای متن هم توجیه کننده نیست! به هر Øال نمیدونم چطور این قضیه رو ربط دادی به ناراØت شدن من Ùˆ پروست Ùˆ موجبات کی٠کردن دوستان رو Ùراهم کردی!
در مورد اولیس: منظورم از تخصص یعنی کسی Ú©Ù‡ تخصصش ادبیات باشه. ÙˆØ§Ø¶Ø Ù†ÛŒØ³ØªØŸ مثلا” خواندن کتاب معرو٠مکانیک آماری آقای لاندائو Ùقط از کسی بر میاد Ú©Ù‡ تخصصش Ùیزیک باشه. کسی هم Ú©Ù‡ تخصصش ادبیات باشه، علی الاصول با روشهای نقد ادبی آشناست Ùˆ به اندازه کاÙÛŒ هم متن ادبی خونده. خوندن ادبیات کلاسیک کار ساده ای نیست Ú©Ù‡ با لم دادن روی مبل Ùˆ صÙØÙ‡ صÙØÙ‡ خوندن کتاب انجام بشه. یکی از دوستان من Ú©Ù‡ این کتاب رو خونده (Ú©Ù‡ دانشجوی دکترای ادبیات کلاسیک هست) به شدت عذاب کشیده Ùˆ میگه Ú©Ù‡ لذت ادبی هیچ جایگاهی در خوندن اولیس نداره. من Øدود 4 تا اپیزودش رو به همراه این دوستم خوندم Ùˆ راستش اØساس کردم Ú©Ù‡ برام خیلی نا آشنا Ùˆ نا ملموسه. مثل اینه Ú©Ù‡ واسه یه کسی Ú©Ù‡ Ùقط مقاله های عامه Ùهم Ùیزیک رو خونده، بخوای Ùرمالیسم M-theory رو ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¨Ø¯ÛŒ!
اوّل این Ú©Ù‡ عرض شود، Ú©Ù…ÛŒ خنده‌ی کش‌دار Ùˆ قدری تعجّب درباب این جور به بازی گرÙتن عرق‌ریزی چندقرنی مارسل پروست!
اضاÙÙ‡ بر چیزهایی Ú©Ù‡ کسی بالاترها Ú¯Ùته درباره‌ی ضرورت داشتن دانش قوی از اسطوره‌شناسی یونانی Ùˆ رومی Ùˆ الاهیات مسیØÛŒ برای خواندن این کتاب، چیز دیگری هم درباره‌ی اولیس جویس شنیده‌ام: کسی -یادم نیست Ú©ÛŒ!- اولیس را می‌خواند Ùˆ بعد، به جویس می‌گوید Ú©Ù‡ چیزی ازش Ù†Ùهمیده Ùˆ خوش‌اش هم نیامده. Ùˆ توصیه Ùˆ راه‌کار جویس؟ به‌اش می‌گوید برو Ùˆ یک‌بار دیگر کتاب را بخوان، البتّه با صدای بلند Ùˆ این بار با لهجه‌ی ایرلندی! Ùˆ این یعنی جز آن همه، باید لهجه‌ی ایرلندی هم دانست Ùˆ با انگلیسی صرÙاّ استاندارد نمی‌شود به جایی رسید در خواندن جویس.
درباره‌ی کتاب‌های پروست Ùˆ کلّاً همه‌ی کتاب‌های نا-انگلیسی هم، پیش‌نهاد من -Ùˆ البتّه راه‌ØÙ„ÛŒ Ú©Ù‡ خودم به کار Ù…ÛŒ زنم!- این است Ú©Ù‡ برگردان Ùارسی‌شان را خواند اگر دست‌رس هست و، مترجم‌اش هم خوب است. در واقع، هر دوی متن‌های Ùارسی Ùˆ انگلیسی ترجمه‌ای هستند، امّا Ùایده‌ای Ú©Ù‡ Ùارسی خواندن -دست‌کم برای من- دارد این است Ú©Ù‡ بهتر می‌Ùهمم‌اش Ùˆ زبان‌اش بیش‌تر مال من است؛ هرچند هم Ú©Ù‡ انگلیسی‌ام بدک نباشد.
برای Asosh:
Ùرمایش شما در مورد خواندن ترجمه Ùارسی متین است. ولی چند مشکل وجود دارد :
1- سابقه Ùˆ تجربه Ú©Ù… مترجمان Ùارسی : تعداد مترجمان ØرÙÙ‡ ای Ùˆ جدی ایرانی کمه. دلیلش هم واضØÙ‡! کلا” هر چیزی Ú©Ù‡ به علوم انسانی مربوط میشه در ایران سرکوب میشه Ùˆ جلوی رشدش گرÙته میشه. بنابراین پیدا کردن ترجمه خوب Ùارسی بسیار سخته. در صورتی Ú©Ù‡ در مورد ترجمه به انگلیسی قضیه اینطور نیست. ترجمه های انگلیسی اکثرا” با دقت Ùˆ وسواس زیاد انجام میشه Ùˆ کاملا” یک امر ØرÙÙ‡ های Ùˆ اسلوب منده Ú©Ù‡ باعث میشه به راØتی بشه ترجمه ÛŒ خوش Ú©ÛŒÙیت از کارهای غیر انگلبسی پیدا کرد.
2- سانسور : واضØÙ‡ دیگه!
3- نزدیکی انگلیسی به اسپانیایی، Ùرانسوی Ùˆ … : ساختار زبانهایی مثل اسپانیایی Ùˆ Ùرانسوی به انگیسی نزدیکتره تا Ùارسی. بنابراین خیلی وقتها هنر نثر Ùˆ بازی با کلمات Ùˆ آواها در ترجمه انگلیسی از این گونه زبانها تا Øدودی ØÙظ میشه. در صورتی در ترجمه Ùارسی کمتر این اتÙاق Ù…ÛŒ اÙته (هرچند Ú©Ù‡ این امر در مورد نرجمه آثار خاور دور Ùˆ زبانهای دوراÙتاده تر صادق نیست).
بنابراین من همچنان Ùکر Ù…ÛŒ کنم کسانی Ú©Ù‡ با اندازه کاÙÛŒ سواد انگلیسی دارند Ùˆ به ترجمه های انگلیسی هم دسترسی دارند، بهتره Ú©Ù‡ از ترجمه انگلیسی استÙاده کنن.
به روشنک: ممنون از توصیه‌ات! به هر Øال خوبی‌ی پیش‌نهادت این است Ú©Ù‡ اگر وسطش دل‌ام خواست بقیه‌ی جلدها را هم بخوانم، Ùقط کاÙÛŒ است به خواندن‌ام ادامه بدهم. (:
به اسپریچو: پس سه Ù†Ùر! (; ممنون از اطلاعات٠آماری!
به بوگی: من واقعا قصد خواندن کتاب اولیس را در یکی دو سال آینده نداشتم! آن بالا هم اعترا٠کرده‌ام Ú©Ù‡ به دلیل درک٠ناقص‌ام از زبان (Ú©Ù‡ Øالا Ùرهنگ٠اسطوره‌ها هم به آن اضاÙÙ‡ می‌شود) خواندن‌اش باعث هدر-رÙتن٠ارزش کتاب می‌شود.
من نمی‌دانم ادبیات کجا را دوست دارم: شاید اروپای قاره‌ای‌ی نیمه‌ی اول قرن بیستم برای رمان، و البته خیلی جاهای دیگر!
به سیما: ممنون! (: به هر Øال نوع نوشتن Ùˆ علاقه‌های آدم به تدریج عوض می‌شود. زیاد هم دست خود آدم نیست. منتظرم کامنت‌های بیش‌تری ازت هستم.
به Wanderer: چند ØªÙˆØ¶ÛŒØ -پیش از بیش از پیش پیچیده‌شدن قضیه- لازم است:
Û±) من چیزی را به خود نگرÙتم. Ú†Ù‡ چیزی را می‌توانستم به خودم بگیرم؟ این‌که توصیه کرده‌اید چیزی را بخوانم/نخوانم؟ این‌که به خود گرÙتن یا نگرÙتن ندارد. یا نکند سوال‌ای Ú©Ù‡ پرسیدید راجع به چگونگی‌ی مارسل صداکردن٠مارسل پروست؟ ممکن است مواÙÙ‚ نظرتان باشم یا نباشم، اما باز چیزی برای به خود گرÙتن ندارد.
Û²) مطمئن نیستم Ú©Ù‡ سیما دقیقا از Ú†Ù‡ چیزی کی٠کرده، اما Øدس می‌زنم از پاسخ‌ام به tita خوش‌ام آمده باشد. آخر نوشته‌ی شما Ú©Ù‡ یک “اعتراض” نبود.
Û³)‌ Øدس نمی‌زنم شیوه‌ای یک‌سان برای صدازدن اÙراد وجود داشته باشد؛ اما اختلا٠سلیقه‌ها وجود دارد. اقتضای متن هم -تا جایی Ú©Ù‡ به نظرم می‌آید- به نویسنده‌ی متن برمی‌گردد Ú©Ù‡ از Ú†Ù‡ آهنگ‌ای خوش‌اش می‌آید.
Û´) از توصیه‌های‌تان راجع به اولیس هم متشکرم. من قصد خواندن‌اش را در آینده‌ای نزدیک نداشتم Ùˆ ندارم (در پاسخ‌ام به بوگی ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¨ÛŒØ´â€ŒØªØ± داده‌ام) Ùˆ خود می‌دانستم زبان‌ام آن‌قدر قوی نیست Ú©Ù‡ بتوانم در Øال Øاضر درک‌اش کنم.
Ûµ)‌ راستی از این‌که مجبور به ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø§Ø¸Ù‡Ø± من الشمس شدید عذرخواهی می‌کنم. البته Øدس می‌زنم (Ùˆ خدا مرا ببخشاید اگر اشتباه Øدس بزنم) Ú©Ù‡ یک تÙاوت‌هایی بین کتاب لانداو Ùˆ جویس باشد. تÙاوت‌اش هم این است Ú©Ù‡ ادبیات نمی‌بایست مخاطب خیلی خاص داشته باشد (یکم خاص Øالا اشکالی ندارد!). مخاطب ادبیات به هر Øال گسترده‌تر از مخاطب Ùلان کتاب تخصصی‌ی Ùیزیک یا هر رشته‌ی دیگری است. یک نشانه‌اش (Ú©Ù‡ البته خیلی هم دقیق نیست) تعداد کسانی است Ú©Ù‡ در سایت آمازون برای کتاب کامنت گذاشته‌اند. برای کتاب Ùیزیک آماری‌ی لانداو این تعداد Û¶ است Ùˆ برای کتاب اولیس جویس، Û³Û·Û¶.
به Asosh: در مورد پروست Ùˆ کتاب‌های غیر-انگلیسی کاملا با شما مواÙق‌ام. به هر Øال نه دلیلی دارد مترجم انگلیسی به‌تر از مترجم Ùارسی ترجمه کند Ùˆ نه این‌که انگلیسی‌ی من به‌تر از Ùارسی‌ام هست (Ú©Ù‡ نیست، Ùˆ چقدر هم Ú©Ù‡ نیست!). من هم تا جایی Ú©Ù‡ بشود این‌کار را می‌کنم. مشکل البته گاهی این است Ú©Ù‡ نسخه‌ی Ùارسی‌ی کتاب برای‌ام قابل ابتیاع(!) نیست. بگذریم Ú©Ù‡ مثلا همین “در جستجوی زمان از دست‌رÙته” هم تا چندین سال پیش همه‌ی جلدهای‌اش ترجمه نشده بود.
در مورد جویس Ùˆ غیره! هممم … واقعا Ùکرش را هم نمی‌کردم این‌قدر بØث‌انگیز باشد این یک پست. به هر Øال توصیه‌تان معنادار است.
vasvasam kardi bera m be khunamesh
Ùقط این Ú©Ù‡ در گویش من به جای «کسی خوانده‌اش» می‌گویند «کسی خوندتش» Ú©Ù‡ Ùکر کنم صورت Ú¯Ùتاری «کسی خوانده است‌اش» باشد. این یعنی این Ú©Ù‡ در گویش من این «است» Øذ٠نمی‌شود.
جناب سولوژن اما منظورم اين نبود كه بخام منصرÙت كنم. البته يه چيزي كه معلومه اينه كه بعضي از كتابا با خوندنشون آدم چيزي رو از دست نمي ده. به نظر من آشنايي با اسطوره شناسي يونان Ùˆ رم (مخصوصا يونان) خيلي لازمه. بعد از اين آشنايي مي بيني كه كتابها Øتي كتابهاي معاصر هم يه معني Ùˆ Ù…Ùهوم ديگه به خودش مي گيره. به نظر من اگه Ùرصت كني Ùˆ با اسن اسطوره ها آشنا بشه خيلي خوب باشه. اگه دوست داشتي مي توني كتاب Mythology نوشته Edith Hamilton رو بخوني. كتاب قديميه ولي مرجع جالبيه.
موÙÙ‚ باشي.
چیزی Ú©Ù‡ خیلی جالبه اینه Ú©Ù‡ یه وقتایی آدم یه مطلب به شدت بØØ« برانگیز Ù…ÛŒ نویسه، هیچکی صداش در نمیاد، اونوقت یه وقتایی بر عکس. یعنی چطور بگم، چند روز پیش Ú©Ù‡ این مطلب رو دیدم Ùکرشو نمی کردم اینقدر کامنت خورش بالا باشه!
به هر Øال بیشتر خواستم بگم، کامنت نگذاشتن من دلیل بر سر نزدن نیست!;)
و راستی، یه توصیه کوچیک، هیچوقت عمل جواب دادن به کامنت ها رو ترک نکن!!
امیر مسعود عزیز، من راستش از جوابی Ú©Ù‡ به همون دوستمون Ú©Ù‡ در مورد صدا کردن اسم کوچیک مارسل پروست، تعجب کرده بود، خیلی خوشم اومد. آخه از ØرÙشون خیلی خیلی تعجب کردم. همون Ù„Øظه با خودم Ùکر کردم Ú†Ù‡ جوابی Ù…ÛŒ شه داد، Ú©Ù‡ یه Ú©Ù… اومدم پایین تر Ùˆ جوابت رو خوندم. خیلی به نظرم قشنگ جواب داده بودی. برام خیلی جالب بود. همین! کی٠کردم هم یعنی لذت بردم. چون خودم نمی تونستم اینقدر قشنگ جواب بدم. سوء تÙاهم نشه:)
Proust’s Persian translation is among the best that I had read while I was in Iran. The canonical English translation(Scott-Moncrieff) is also very good albeit a little outfashioned. Try the new Penguin version, edited by Pendergast.
I tried Ulyssis when I was younger [in English] and got stuck. People have told me that it is not impossible and it gets going at a pace eventually and one would like it. You might want to try an annotated version but it is not as bad as watching a Godard movie.
در مورد پروست Ùˆ این رمان اش در Ùیلم Little Miss Sunshine هم به نکته ÛŒ جالبی اشاره شده 🙂
برادر مارسل پروست -روبر – Ù…ÛŒ گوید «مردم یا باید شدیدا بیمار باشند یا این Ú©Ù‡ پایشان شکسته باشد تا Ùرصت کنند در جستجوی زمان از دست رÙته را بخوانند !
اظهار نظر جالبیه، اما باید این رو هم اضاÙÙ‡ کنم Ú©Ù‡ منتقدان می‌گن در جستجوی زمان از دست رÙته پیش از تولد روانکاوی Ùˆ جامعه شناسی رسمی این دو علم رو در خودش داره.
به sun: خودم هم وسوسه شدم!
به san serriffe:‌ هممم … !
به بوگی: ممنون از معرÙی‌ی کتاب!‌ (: سعی می‌کنم بخوانم‌اش.
به ندا: من هم! اثر پروانه‌ای Ùˆ این‌ها! سعی می‌کنم کامنت‌ها را جواب دهم. بعضی وقت‌ها از دست‌ام در می‌رود، بعضی وقت‌ها هم دیر می‌شود، اما …
به هپل: خیلی ممنون از معرÙی‌ات!
به از زندگی: من این Ùیلم را “تقریبا” ندیده‌ام. در واقع بخش‌هایی از آن را بی‌صدا دیده‌ام (در هواپیما). در نتیجه نمی‌دانم کجا Ú†Ù‡ اشاره‌ای به‌اش شده است.
به سینا: هممم … ! این هم سخن‌ای از شخص‌ای با اتوریته‌ی بالا! (; Øالا Ú†Ù‡ شد Ú©Ù‡ تو خواندی؟
من در جستجو رو خواندم
. به Ùارسی البته ØŒ Ùرانسه Ù…ÛŒ دانم اما دستم نمی رود به خواندنش برای یکبار دیگر، Ù…ÛŒ دونی همیشه Ùکر کردم اگر یه Ùرانسه زبان ببینم Ú©Ù‡ خوانده باشدش منم Ù…ÛŒ رم سراغش ØŒ اصلا هم کتاب اینطوری نیست Ú©Ù‡ اگر یه بار خوانده باشیش به نظرت تکراری بیاد( تا Øالا هیچ کتابی رو دوبار نخوندم اما این رو Ù…ÛŒ شه Ùکر کنم ) Ù…ÛŒ دونی آدم وقتی متن Ùرانسه رو Ù…ÛŒ بینه ØŒ Ù…ÛŒ Ùهمه شاهکار مهدی سØابی در همون Øدودهای پروسته !