مرثیه‌ای ناتمام برای شهرِ زیر خاک

مرثیه‌ای ناتمام برای شهرِ زیر خاک

“امیرمسعود! امیرمسعود! کجایی؟!”
دست‌‌اش را جلوی صورت‌ام تکان می‌دهد. به چشم‌های‌اش می‌نگرم. هیچ چیزی در نگاه‌ام نمی‌یابد Ùˆ باز می‌پرسد: “به Ú†Ù‡ فکر می‌کنی؟” Ùˆ می‌دانی من Ú†Ù‡ به‌اش می‌گویم؟ ساده‌ست، می‌گویم “هیچی!”.
می‌فهمی؟ هیچ چیز! من به هیچ چیز فکر نمی‌کنم چون دیگر نمی‌توانم به چیزی فکر کنم. فکرکردنی‌ها تمام شده‌اند ولی او اصرار می‌کند Ú©Ù‡ من باید به چیزی فکر کرده باشم. بله! حق دارد – درست مثل تو Ú©Ù‡ همیشه حق داری. اما من باید به Ú†Ù‡ چیزی فکر می‌کردم؟ می‌دانی Ú†Ù‡ می‌گوید؟ به من می‌گوید نگذار ناراحتی وجودت را در بربگیرد وگرنه هر لحظه بیش‌تر Ùˆ بیش‌تر به حضیض سقوط خواهم کرد. راست می‌گوید. خود نیز این را می‌دانم Ùˆ تاییدش می‌کنم. تو چه؟ تو نیز ما را تایید می‌کنی؟ آیا واقعا تو ما را تایید …
بگذریم! من چه‌ام شده است؟ ناراحت‌ام: این Ú©Ù‡ از چهره‌ام آشکارست. نمی‌گویم دروغ ولی راست هم نیست Ú©Ù‡ بگویم به چیزی فکر نمی‌کنم. مساله تنها این است Ú©Ù‡ فکرهای‌ام آن‌قدر صلب شده‌اند Ú©Ù‡ نمی‌توانم هیچ کندوکاوی در آن‌ها بکنم – جلوی چشم‌های‌ام می‌آیند آن آدم‌ها،‌ در گوش‌ام می‌پیچد گریه‌ها، می‌خوانم عددها را (Û¶ هزار، Û±Û² هزار، Û±Ûµ هزار، Û²Û° هزار، Û²Û¸ هزار، …) Ùˆ حس می‌کنم همه‌ی آن لرزها را. بله‌! قبول می‌کند Ú©Ù‡ عجیب بوده است این ماجرا. لابد می‌دانی Ú©Ù‡ افتاده است به تکرار این‌که “این یه فاجعه‌ست” Ùˆ من هم تنها سرم را تکان می‌دهم. بله!‌ بله! این ماجرا فاجعه‌ست Ùˆ من هر Ú†Ù‡ به آن فکر می‌کنم،‌ کم‌تر معنای‌اش را می‌فهمم. برای همین است Ú©Ù‡ وقتی از من می‌پرسد به Ú†Ù‡ فکر می‌کنی، می‌گویم “هیچی!”. نظر تو در این‌باره چیست؟
نمی‌دانم ارقام در کجا متوقف خواهند شد -سی‌هزار، چهل هزار یا پنجاه هزار- اما هر سه تای‌مان می‌دانیم Ú©Ù‡ اجساد بالاخره دفن خواهند شد Ùˆ به زودی -شاید یک سال دیگر- دوباره صدای اولین گریه‌های نوزادی، بم را سبز خواهد کرد. در ضمن همه‌مان می‌دانیم Ú©Ù‡ این تعداد قابل مقایسه با آن چندین Ùˆ چند میلیون آدم‌ای Ú©Ù‡ سالانه در سراسر کره‌ی زمین می‌میرند نیست، یعنی حتی من نیز دیگر کمابیش فهمیده‌ام Ú©Ù‡ “همه می‌میرند”. جدا از آن دیر وقتی نیست Ú©Ù‡ ترکیه نیز لرزیده است Ùˆ گمان‌ام کشته‌های‌اش نیز Ú©Ù… نبودند Ùˆ گویا همین چند روز پیش بود زلزله‌ی رودبار. نه، این ماجرا اصلا نادر نیست. اما با این همه من هنوز نمی‌فهمم، او نیز نفهمید، ولی شاید تو بفهمی Ú©Ù‡ چرا اشک‌های‌ام خودشان را این‌گونه بی‌محابا رها کرده‌اند.
چهر‌ه‌ام غمگین است. درست نمی‌توانم فکر کنم. حواس‌ام پرت شده و علاقه‌ام به خیلی چیزها از بین رفته است. این شده باشد یا آن، درست می‌گوید یا نمی‌گوید، نه، هیچ‌کدام توجه‌ام را جلب نمی‌کند. دوست داشتم آن‌جا می‌بودم. لحظه‌هایی می‌شود که پَرِش می‌کنم به بچگی‌های‌ام و خود را در قالب پزشکی می‌بینم که اکنون در قلب حادثه قرار گرفته و هموست که نجات می‌دهد همه‌ی آن آدم‌ها را. بله! خودم را منجی می‌بینم ولی درست در همان لحظه، ناگهان همه چیز از درخشش می‌افتد و من، تنها، خود را در خیابان‌های شلوغ و بی‌تفاوت تهران می‌یابم و هیچ کاری نمی‌توانم بکنم جز بیش‌تر فکر کردن به این موضوع دهشتناک و سعی در فرودادن این حجم بغض که گویا سد پشت رودی‌ست عمیق‌تر و طولانی‌تر از زلزله‌ی بم. می‌پرسی کدام موضوع؟ بله! طبیعی‌ست که این موضوع هیچ‌گاه برای تو مطرح نشده باشد: مرگ و نیستی!
پاهای‌ام درد می‌کند. درست‌ترش زانوهای‌ام. به او نگفتم اما حتی خم و راست کردن‌شان نیز ناراحت کننده شده است چه برسد به نشستن و بلند شدن که به دردناکی پهلو می‌زند. اما مهم نیست وقتی به مرگ فکر می‌کنم: آدم‌‌ای که زیر آوار مانده باشد، آن‌قدر درد می‌کشد تا بمیرد. نه! من تا به حال چنان دردی را تجربه نکرده‌ام. حسرت‌اش را نمی‌خورم، اما شرمنده‌ شدن‌ام حتمی‌ست.
نمی‌توانم به پروژه‌ام فکر کنم، به کلاس‌ها علاقه‌ای ندارم، مقاله نمی‌خوانم،‌ به علم اشتیاقی ندارم، هیچ کتابی جذب‌ام نمی‌کند، حرف زدن برای‌ام -حتی با او- لذت‌اش را از دست داده است و حتی با تو نیز نمی‌توانم حرف بزنم: به تو چه بگویم؟ متهم‌ات کنم؟ به چه؟ بله! چرا که نه؟ چه کسی به‌تر از تو؟ مگر این تو نبودی که ما را در آن‌جا انداختی؟ پس چرا نباید محکوم‌ات کرد به تنها رهانیدن‌مان؟ نمی‌دانم چرا، اما حتی رغبتی به این هم ندارم.
“امیرمسعود! امیرمسعود! به Ú†ÛŒ داری فکر می‌کنی؟”

۷ دی ۱۳۸۲ خورشیدی

6 thoughts on “مرثیه‌ای ناتمام برای شهرِ زیر خاک

  1. مي دوني جناب سولوژن، در رابطه با زلزله بم يادمه يكي از اعضاي اگه اشتباه نكنم AACI در Yahoo Groups نامه اي رو براي گروه فرستاد كه يه جاش گفته بود “سهم من از طبيعت لذت بردن از زيبايي هاي آسمان شبه Ùˆ سهم اونا خشم Ùˆ ويراني زلزله است. من از سهم خودم شرمسارم”. اما شرمساري واقعي من درست يك سال بعد از بم بود كه سونامي جنوب شرق آسيا اتفاق افتاد. شرمسار شدم وقتي ديدم يك سال قبل درست در آستانه سال نو مسيحي امدادگرا از همه كشورها اومدن ايران براي كمك Ùˆ شبكه هاي ماهواره اي Ú†Ù‡ پوشش خبري اي دادن به اون حادثه. اما يك سال بعد كه دوباره درست در همون حوالي سال نوي مسيحي حادثه سونامي اتفاق افتاد كانال هاي تلويزيوني ايران به چند خبر كوتاه اكتفا كردن. اما باز هم شبكه هاي بين المللي مثل سال قبل Ùˆ زلزله بم Ùˆ مثل همه حوادث طبيعي ديگه اون حادثه رو هم پوشش كامل خبري دادن. امدادگرها هم دوباره Ùˆ بدون در نظر گرفتن سال نو به اون منطقه رفتن Ùˆ كمك كردن. امدادگرهاي ايران رو هم نفهميدم آيا اصلن رفتند يا نه. واقعن اون زمان شرمنده شدم وقتي به طور غير رسمي از گوشه Ùˆ كنار خبرهايي مي آمد كه فلاني يا بهماني گفته كه سونامي بلاي خداوند بوده بر سر كفار. همون كفاري كه سال قبلش از بودن در كنار خونوادشون در سال نو صرف نظر كرده بودن تا به مردم بم كمك كنن.

  2. به نرگس: (:

    به بوگی: قربان! در پوفیوز بودن بسیاری از دولت‌مردان ایرانی -همان‌ها Ú©Ù‡ سیاست داخلی Ùˆ خارجی‌ی ایران‌زمین را تعیین می‌کنند- Ú©Ù‡ شک‌ای نیست. یعنی دیگر من نمی‌دانم چطوری اعلام برائت خود را از کارهای‌شان اعلام کنم ولی هم‌چنان بگویم Ú©Ù‡ ایرانی هستم. اما از طرفی ترس‌ام از این است Ú©Ù‡ نکند این ویژگی‌های ناپسند در خون Ùˆ گوشت خودم Ùˆ خودمان هم جاری شده باشد Ùˆ اعلام برائت‌ام آن‌قدرها هم واقعیت نداشته باشد. اما نه … مگر می‌توان مثل «آن‌ها» بود!!!

  3. جناب سولوژن، منظور من اصلن نقد اين پست نبود بلكه درد دلي بود از اتفاقاتي كه تو اين مملكت مي افته. وگرنه همه مي دانيم كه شما Ùˆ خيلي ديگر از ايراني ها از جمله خود من مدت هاست كه برائتمون رو از اين قوم Ùˆ رفتارهاي غير انسانيشون اعلام كرديم به زبون هاي مختلف. اتفاقن فضاي مجازي وبلاگ نويسي تو اين سال ها به طور كاملن موفقيت آميزي تونسته اعلام برائت خودش رو از اين مجموعه اعلام كنه Ùˆ به گوش همه هم برسونه. مطمئنن نمي شه از “اين ها” بود.

  4. بوگی‌ی عزیز، کامنت من هم در راستای همان حرف شما بود. (: ببخشایید اگر سوء برداشتی شد.

  5. گاهی زیبائی این نوع نوشته‌ها آدم را به اشتباه می‌اندازد. آدم ممکن است فکر کند آن حالی که توصیفش شده، زیبا یا خواستنی است. فقط کسی که تجربه‌اش کرده‌باشد می‌فهمد که این یک گزارش است از حالی که واقعاً خوب نیست.
    خوب باشی.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *