این گفته از کیست؟ «مرگ‌اندیشی درست انسان را به زندگی می رساند. درست است که مرگ پایان یک مرحله زندگی است؛ زندگی فیزیکی و زندگی این جهانی؛ اما اگر در مرگ تامل کنیم مرگ پایان زندگی نیست چون انسان موجودی جاودانه است و نیز اندیشیدن به مرگ لازمه‌اش اندیشیدن به زندگی دیگران نیز هست. زندگی در این جهان و زندگی در آن جهان!»

• آیت‌الله فلانی – مسوول سابق الاهیان در بهمان جا
• اوشو
• ا.Ù†.- رییس جمهور فعلی
• حجت‌الاسلام [Ùˆ المسلمین] سید محمد خاتمی – رییس جمهور سابق ایران Ùˆ پیش‌نهاد-دهنده‌ی ایده‌ی گفت Ùˆ Ú¯ÙˆÛŒ تمدن‌ها
• ریچارد داوکینز – رفتارشناس جانوری، زیست‌شناس تکاملی Ùˆ مبلغ دیدگاه آتیئست‌ای
• مستِ پاتیل «بار»گاه هادسون Ùˆ شرکا – با Blood Alcohol Content به میزان یک دهم درصد
• سولوژن – نویسنده‌ی وقت Ùˆ بی‌وقتِ ضدخاطرات

پاسخ‌های‌تان را در کامنت‌ها بنویسید. ترجیحا گوگلقُلْب (تقلب به کمک گوگل) نکنید.

اما پیش از خداحافظی بیایید خیلی مختصر گزاره‌های این گفته را بررسی کنیم که درک به‌ترین نسبت به آن داشته باشیم:

– «مرگ‌اندیشی درست انسان را به زندگی Ù…ÛŒ رساند.» [گزاره‌ی خبری. صدق‌اش هنوز معلوم نیست. باید منتظر گزاره‌های شاهد باشیم. گرچه پیش از ادامه می‌خواهم Ú©Ù‡ به صفت/قید «درست» Ùˆ فعل «رساندن به زندگی» جلب کنم. معنای این‌ها چیست؟]

– «درست است Ú©Ù‡ مرگ پایان یک مرحله زندگی است … » [سوال اساسی این است: بازی‌ی زندگی چند مرحله دارد؟]

– «اما اگر در مرگ تامل کنیم مرگ پایان زندگی نیست چون انسان موجودی جاودانه است.» [هر Ú†Ù‡ فکر می‌کنم نمی‌فهمم «تامل در مرگ» چگونه می‌تواند صحت گزاره‌ی «مرگ پایان زندگی نیست» را تایید کند. آیا مفهوم «مرگ» به لحاظ منطقی به مفهوم «پایان زندگی» ربط دارد؟ راستی توجه کرده‌اید Ú©Ù‡ گزاره‌ی «انسان موجودی جاودانه است» نه گزاره‌ای‌ست «سینتتیک» Ùˆ نه «آنالیتیک»؟ (بله آقای کواین! مقاله‌ی شما را هم دیده‌ایم اما فعلا بی‌خیال‌اش می‌شویم.)]

– «اندیشیدن به مرگ لازمه‌اش اندیشیدن به زندگی دیگران نیز هست.» [آیا «مرگیدن» (همان «مردن» سابق) امری شخصی است یا اجتماعی؟ حدس می‌زنم حق با نویسنده باشد چون یادم می‌آید معلمان بیماری را Ú©Ù‡ بچه‌های شلوغ کلاس‌شان را به «تمرگیدن» تشویق می‌کردند Ùˆ هدف‌شان هم سکوت کلاس بود Ú©Ù‡ بلاشک فعالیت (یا عدم فعالیت)‌ای اجتماعی است.]

– «زندگی در این جهان Ùˆ زندگی در آن جهان!» [«ای زیباترین، زندگی چیست جز آفتاب جعد موهای‌ات؟» کتاب‌ای به همین نام، یعنی What is LifeØŒ از اروین شرویدینگر فیزیک‌دان موجود است Ú©Ù‡ خواندن‌اش را توصیه می‌کنم. کتاب البته از لحاظ علمی قدیمی حساب می‌شود (آن زمان هنوز ساختار DNA کشف نشده بود گرچه این کتاب در کشف آن بی‌تاثیر نبوده) اما خواندن‌اش به نظرم هم‌چنان به عنوان اثری کلاسیک جالب است. کتاب به فارسی ترجمه شده گرچه یادم نمی‌آید مترجم‌اش Ú©Ù‡ بوده است. انگلیسی‌اش را هم این‌جا بخوانید Ùˆ این هم توضیح ویکی‌پدیای‌اش.]