آداب Ú¯ÙØªØ§Ø±
نوشتن از «آداب Ú¯ÙØªØ§Ø±Â» البته جسارت‌ای می‌طلبد Ú©Ù‡ در مجانین ÛŒØ§ÙØª می‌شود Ùˆ عالمان Ùˆ سÙیهان Ùˆ من. جسارت از آنروست Ú©Ù‡ Ú¯ÙØªØ§Ø± بر یک وجه نیست Ùˆ آداب ندارد؛ Ùˆ اگر هم داشته باشد، سخن از همه‌ی وجوه‌اش نیاز به بینش‌ای دارد Ú©Ù‡ هم‌چنان بر من نگوییم ناموجود اما دست‌کم به کمال نیست. اما اینک ØØ³â€ŒØ§Ø´ آمده Ú©Ù‡ از آداب Ú¯ÙØªØ§Ø± بنویسم Ùˆ Ú†Ù‡ چیزی مهم‌تر از ارضای ØØ³ نوشتن درباره‌ی آن‌چه نوشته تغییر نمی‌دهد Ùˆ تجربه می‌طلبد؟ [پاسخ: Ù‡Ú†!] کلام کوتاه کنم Ùˆ ØÙˆØµÙ„ه‌ی شما را کم‌تر سر ببرم. این شما Ùˆ این آداب Ú¯ÙØªØ§Ø± به روایت سولوژن کبیر:
Û±) هم‌واره ØÙ‚ سخن‌گویی دیگران را به خود گوش‌زد کنید – Ú†Ù‡ آن‌هنگام Ú©Ù‡ می‌گویید Ùˆ Ú†Ù‡ آن‌گاه Ú©Ù‡ می‌شنوید.
Û²) بیش از سهم‌تان سخن نگویید. اگر Ú¯ÙØªØ§Ø± بین دو Ù†ÙØ± است، هر کدام Ú©Ù… Ùˆ بیش باید نیمی از زمان را چانه زنید؛ اگر چهار Ù†ÙØ±ÛŒØ¯ØŒ یک چارک؛ Ùˆ اگر «اÙن» Ù†ÙØ±ÛŒØ¯ØŒ یک اÙÙ†Ú©! باور کنید اگر کس‌ای می‌خواست بشنود Ùˆ نگوید، Ù…ÛŒâ€ŒØ±ÙØª کتاب گویا می‌خرید Ùˆ می‌شنید، یا دست‌کم سر کلاس درس می‌نشست Ùˆ چرت می‌زد Ùˆ می‌گذاشت معلم برای خود ØØ±Ù بزند. به تجربه بر من ثابت گشته Ú©Ù‡ آنان‌ای Ú©Ù‡ معلم‌اند یا سابقه‌ی معلمی دارند تمایل بیش‌تری به بالای منبر-Ø±ÙØªÙ† Ùˆ سخن کش‌دادن Ùˆ مالش کلمه Ùˆ سایش مغز دیگران دارند. جان عمه‌تان بس کنید!
Û³) دو کار٠ناپسند در جهان Ù…ÙØª است: Ùک‌زدن Ùˆ کی‌برد ساییدن! ایجاز را به خاطر بسپار، مخاطب مردنی است!
Û´) میان Ú¯ÙØªØ§Ø±ØªØ§Ù† خمیازه نکشید. اگر سخن‌تان چنین برای‌تان کسالت‌آور است، Ú†Ù‡ انتظاری از شنونده‌ی بی‌چاره دارید؟
Ûµ) Ú†ÙØ³ خواستید بدهید، اما آروغ نزنید! صدای اضاÙÙ‡ تمرکز شنونده را به هم می‌زند.
۶) گنده‌گوزی نکنید. دنیا پر از گنده‌گوز است.
Û·) جهالت ØÙ‚ مخاطب است، اما ØÙ‚ارت ØÙ‚ او نیست. به هنگام سخن‌رانی به خاطر داشته باشد Ú©Ù‡ مخاطب‌تان ممکن است راجع به موضوع سخنرانی جاهل باشد، اما شما نباید با دیده‌ی تØÙ‚یر بر او بنگرید. به Ø§ØØªÙ…ال زیاد، مخاطب چیزهایی می‌داند Ú©Ù‡ شما نمی‌دانید.
Û¸) مخاطب خود را خنگ Ùˆ کم‌هوش ÙØ±Ø¶ نکنید. Ø§ØØªÙ…ال این‌که مخاطب سخنرانی‌تان راجع به موضوع شما چندان نداند زیاد است، اما Ø§ØØªÙ…ال این‌که چندین Ù†ÙØ± از جمع به اندازه‌ی شما و بلکه هوش‌مندتر Ùˆ تند Ùˆ زیرک‌تر باشند Ú©Ù… نیست.
Û¹) به هنگام Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯Ùˆ به میان ØØ±Ù طر٠مقابل‌تان نپرید. مطمئن شوید Ú©Ù‡ او سخن‌اش را تمام کرده است Ùˆ بعد شروع به ØµØØ¨Øª کنید. وسط جمله پریدن ممکن است در ابتدا نشان از تندذهنی‌ی شما باشد، اما به تدریج ØØ§Ù„ مخاطب را به هم می‌زند.
Û±Û°) با هیجان ØµØØ¨Øª کنید، اما آن‌قدر هم هیجان‌زده نشوید Ú©Ù‡ چون «دÙÛŒ داک» به روی مخاطب‌تان ت٠کنید.
Û±Û±) به هنگام سخنرانی برای جمع، در یک جا -مخصوصا پشت کامپیوترتان- نایستید. گه‌گاه جابه‌جا شوید. اما بیش از ØØ¯ چنین نکنید Ú©Ù‡ مخاطب برای دیدن Ùˆ شنیدن آمده است Ùˆ نه ورزش گردن.
Û±Û²) اگر Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯Ùˆ به چرخه Ø§ÙØªØ§Ø¯ØŒ Ø¨ØØ« را عوض کنید یا سخن را پایان دهید. اگر شما چیزی Ú¯ÙØªÛŒØ¯ØŒ طر٠مقابل چیزی علیه ØØ±Ù‌تان Ú¯ÙØªØŒ شما دوباره ØØ±Ù اول را تکرار کردید، طر٠مقابل هم Ú¯ÙØªÙ‡â€ŒØ§Ø´ را عینا تکرار کرد Ùˆ دوباره شما از ابتدا ØØ±Ù‌تان را بی Ú©Ù… Ùˆ کاست زدید، بدانید Ùˆ آگاه باشید Ú©Ù‡ از این چرخه خارج نخواهید شد مگر به دعوا Ùˆ دل‌خوری Ùˆ یا با تلاش‌ای آگاهانه. تلاش آگاهانه، خروج بی‌خون‌ریزی از چرخه است. دیگران در ØØ§Ù„ ØØ§Ø¶Ø± خشم‌گین‌اند Ùˆ مشغول خون‌ریزی؛ شما دیگر وارد گود نشوید.
Û±Û³) سه نوع Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯Ùˆ Ø¨ÛŒâ€ŒÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ است: طرÙ‌داری از تیم ورزشی، Ø¨ØØ« بین مذهبیون Ùˆ غیرمذهبیون؛ Ùˆ سیاست ایران. تاکنون هیچ استقلالی‌ای پس از Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯ÙˆÛŒ مستدل پرسپولیسی نشده است؛ هیچ آتئیست‌ای پس از Ø¨ØØ«Ù’ دین‌دار نشده؛ Ùˆ هیچ Ø¨ØØ« سیاسی‌ای درباره‌ی ایران وضع سیاسی‌ی آن سرزمین را به‌تر نکرده.
Û±Û´) دو نوع Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯Ùˆ Ù¾Ø±ÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ است: Ø¨ØØ« با استاد راه‌نما Ùˆ غزل‌گویی. هیچ دانش‌جویی بدون هم‌آهنگی با استاد راه‌نمای‌اش ÙØ§Ø±Øºâ€ŒØ§Ù„ØªØØµÛŒÙ„ نمی‌شود Ùˆ هیچ معاشقه‌ای بی Ú¯ÙØªâ€ŒÙˆÚ¯Ùˆ آغاز نخواهد شد.
خب! به ØÙ‚ چهارده معصوم همین‌جا Ú¯ÙØªØ§Ø± را تمام می‌کنم.