سوالي از خبرنگاران حوزه‌ي IT داشتم: آيا تا به حال در مورد فيلترينگ اينترنت تحقيق درست Ùˆ حسابي‌اي کرده‌ايد؟ آيا تا به حال يقه‌ي وزير مخابرات را گرفته‌ايد Ú©Ù‡ بپرسيد بر مملکت مجازي‌اش Ú†Ù‡ مي‌گذرد؟ يا تنها بسنده کرده‌ايد به ترجمه Ùˆ نوشتن مطالب … Ú©Ù‡ حتي گاهي در Help خود ويندوز نيز در موردشان نوشته شده است؟

بگذاريد بگوييم چه چيزي دغدغه‌ام شده است و باعث طرح چنان پرسشي:

1-اين روزها فيلترينگ بسيار آزارم مي‌دهد. مي‌دانم Ú©Ù‡ فيلترينگ موضوع جديدي نيست Ùˆ حداقل ÙŠÚ©ÙŠ دو سال است Ú©Ù‡ با شدت Ùˆ حدت برقرار است. اما تازگي‌ي آن براي‌ام گستره‌ي تازه‌ي آن است. همان‌طور Ú©Ù‡ گفته بودم، همه‌ي وبلاگ‌هاي blogspotØŒ persianblog Ùˆ blogsky فيلتر شده‌اند. وقتي با مسوول ISPام تماس مي‌گيريم، به صراحت مي‌گويد Ú©Ù‡ اين کار را به خاطر “ابلاغيه‌”اي انجام داده است. ابلاغيه‌اي Ú©Ù‡ در آن گفته شده همه‌ي وبلاگ‌ها فيلتر شده‌اند. گمان‌ام عظمت اين فاجعه بديهي باشد. نمي‌دانم اين ابلاغيه وجود خارجي دارد يا نه. هم‌چنين نمي‌دانم آيا مسوول ISP صادقانه به ما خبر داده است يا اين‌که مزخرف سر هم کرده. اما مي‌دانم اگر حالت اول، صداقت، درست باشد بسيار تعجب خواهم کرد Ú©Ù‡ چرا هيچ‌کسي Ú©Ù‡ خود را خبرنگار حوزه‌ي IT مي‌نامد پي‌اش را نگرفته است. آيا از منبع خبري ناآگاه بوده است؟ اعتقاد دارم خبرنگار کسي است Ú©Ù‡ شاخک‌هاي خبر جمع‌کن‌اش بيش از بقيه مي‌جنبد Ùˆ گمان مي‌کنم نجنبيدن آن شاخک‌ها بعد از اين همه مدت Ùˆ پس از خوانده شدن مطلب من توسط صدها نفر در طي اين دو سه روز Ùˆ حتي نامه‌نگاري‌ي مستقيم با چند تن از آن‌ها کمي نااميدکنندانه است (ماجرا برمي‌گردد به small world network Ùˆ اين‌که محال است کسي Ú©Ù‡ بخواهد پي‌گير چيزي باشد به سادگي نتواند ريشه‌ي خبر را بيابد). نمي‌دانم مشکل را به Ú†Ù‡ مربوط کنم؟ خشک Ùˆ بي‌خاصيت شدن شاخک‌هاي خبر جمع‌کن خبرنگاران Ùˆ يا بي‌تفاوتي‌ي آن‌ها نسبت به اين موضوع؟ يا چيزي ديگر؟ اگر دليل‌اش آن دو مورد ذکر شده باشد Ú©Ù‡ واي بر خبرنگاران! (نمي‌دانم چرا ياد گابريل گارسيا مارکز مي‌افتم.) اگر حالت دوم صادق باشد، آن‌گاه باز هم به حس ژورناليستي‌ي خبرنگاران‌مان Ø´Ú© مي‌کنم. اين موضوع دست اولي است براي پي‌گيري. پي‌گيري‌ي اين‌که چرا در اين مملکت ÙŠÚ© ISP مي‌تواند به خود جرات قانون‌گذاري بدهد Ùˆ از وزارت مخابرات خرج کند (ببخشيد اگر نام تازه ولي مجعول آن را به کار نمي‌برم. آخر نمي‌فهمم چگونه ÙŠÚ© وزارت‌خانه مي‌تواند ماهيت‌اش را در عرض ÙŠÚ© شبانه‌روز عوض کند Ùˆ به متولي‌ي فن‌آوري‌ي اطلاعات ايران‌زمين بدل شود در حالي Ú©Ù‡ هيچ‌چيزي آن وسط عوض نشده است. شايد قراردادهاي جديد با توران‌زمين سبب‌ساز بوده باشد). البته باز هم مي‌دانم Ú©Ù‡ در اين مملکت Ú¯Ù„ Ùˆ بلبل -Ú©Ù‡ معاون سابق رييس جمهورش با پر رويي از ظلمي Ú©Ù‡ بر ملت‌اش مي‌شود “تعجب” مي‌کند گويا …- چنين انتظاري کمي بي‌هوده مي‌نمايد. اما اگر شما اين‌طور فکر مي‌کنيد، پس چرا نمي‌رويد Ùˆ در خانه‌هاي‌تان نمي‌نشينيد يا کاري ديگر اختيار نمي‌کنيد؟

2-خبرنگار کيست؟ خبرنگار Ú†Ù‡ ويژگي‌هايي بايد داشته باشد؟ Ùˆ مهم‌تر آن‌که خبرنگار Ú†Ù‡ وظايفي دارد؟ خبرنگار حوزه‌ي IT دقيقا Ú†Ù‡ مشخصاتي بايد داشته باشد تا به چنان عنواني مفتخر شود؟ آيا بايد تحصيلات روزنامه‌نگاري يا علوم ارتباطات داشته باشد؟ براي‌ام جالب است بدانم کساني Ú©Ù‡ چنان تحصيلاتي دارند Ú†Ù‡ چيزهايي مي‌آموزند. مثلا مي‌خواهم بدانم Ú†Ù‡ چيزهايي بلدند Ú©Ù‡ من بلد نيستم (نمي‌گويم من چيزي بلدم. فقط مي‌خواهم تفاوت‌ها را درک کنم.). آيين نگارش؟ روان‌شناسي؟ زبان‌هاي فرنگي؟ نشانه‌شناسي؟ صفحه‌بندي؟ تئوري‌ي بازي‌ها؟ رياضيات مقدماتي؟ هم‌چنين آيا اين خبرنگاران بايد تخصص IT داشته باشند؟ تخصص IT چيست؟ من هميشه در طي دو سه سال اخير مخالف وجود چيزي به نام IT –با اين کاربرد بخصوص- بوده‌ام. متخصص فن‌آوري‌ي اطلاعات موجودي است شبيه به متخصص صنايع: رشته‌اي غيرواقعي. دو سال پيش ليست درس‌هاي پيش‌نهادي‌ي IT را مي‌ديديم Ùˆ به نظرم مي‌آمد Ú©Ù‡ تلفيقي است از مهندسي‌ي کامپيوتر با کمي رشته‌هاي علوم انساني Ùˆ اقتصادي. در جاهاي ديگر دنيا نمي‌دانم چگونه است – راست‌اش را بخواهيد من Ú©Ù‡ تا به حال اسم اين رشته را در وب‌گردي‌هاي‌ام نديده‌ام (گرچه کاملا انکار هم نمي‌کنم!). آيا کسي Ú©Ù‡ مهندس کامپيوتر است مي‌تواند خبرنگار ITÙŠ خوبي باشد؟ از Information Technology خوش‌ام نمي‌آيد چون مخفف‌اش IT مي‌شود Ùˆ من هميشه بر اين باور بوده‌ام Ú©Ù‡ IT يعني Information Theory. من کمي Information Theory بلدم – ولي نه خيلي! در ضمن چيزهاي خوبي در مورد تئوري‌ي مخابرات بلد بوده‌ام. جدا از آن،‌ فارسي را درست‌تر از متوسط نويسندگان “شرق” مي‌نويسم Ùˆ البته اعتقاد دارم زبان فاخر Ùˆ پيچ در پيچ نويسندگان “نسل پيشين‌”مان بي‌معنا است. راستي بگويم Ú©Ù‡ از سبک نوشتاري‌ام بسيار لذت مي‌برم: ÙŠÚ© جور نارسيسيسم نوشتاري دارم. آيا اين‌ها کمک‌ام مي‌کند تا خبرنگار حوزه‌ي IT شوم؟ يعني اگر من بروم دفتر فلان روزنامه Ùˆ بگويم من اين‌ها را بلدم، کسي به‌ام پول مي‌دهد؟! شوهر چطور؟ زن چه؟ البته هدف من اين نيست Ú©Ù‡ مطلبي بنويسم Ùˆ بعد به‌ام پول بدهم. اصل اين نيست! اصل، پول گرفتن است. کسي اين‌گونه به‌ام پول مي‌دهد؟

3-… !

Ù¾.Ù†: آن بالا اول نوشته بودم “صد من ÙŠÚ© غازي” Ú©Ù‡ بعد چون باعث جمع شدن خون در چشمان بعضي‌ها مي‌شد (Ùˆ طبيعتا صحيح نخواند نوشته‌ام)ØŒ آوردم‌اش اين پايين! گاز نگيريد! قصد توهين ندارم. فقط مي‌خواهم بگويم Ú©Ù‡ من به عنوان ÙŠÚ© “شهروند” يا به اشتباه تصور بيش از حد آرماني‌اي از خبرنگاران دارم Ùˆ يا اين‌که خبرنگاران IT خيلي به‌تر از اين‌ها مي‌توانند کار کنند Ú©Ù‡ نمي‌کنند.
Ù¾.Ù†: خيلي محافظه‌کار شدم؟! اي بابا …