اين داستان Ùرشته اØمدي را
اين داستان Ùرشته اØمدي را بخوانيد.
از پشت در صداي Ù¾Ú† Ù¾Ú† مي آيد. مامان چند بار تو اتاق سرک مي کشد. به پهلو خوابيده ام. وقتي Ùکر مي کند خواب هستم، مي آيد تو Ùˆ از زير بلوزم چادر گلوله شده را بر مي دارد. جيغ مي زنم Ùˆ چادر را پس مي گيرم.
آرزو کرده بودم آرش بميرد، خيلي وقت پيش. دلم نمي خواست کسي او را بييند. دوستهاي نزديکم ÙŠÚ©ÙŠ دو تا از عکس هاي ريزش را ديده بودند. اما چيزي معلوم نبود، هيچ چيز. مرگ خوب است. مرگ همه چيز را پاک مي کند. اگر آرش ميمرد، با خيال راØت اسمش را جلوي همه مي Ú¯Ùتم. برايش گريه مي کردم. خيلي يواش آرزو کرده بودم، اما آرش مرد. گريه کردم. رو سرم خاک ريختم. رÙت لاي موهام. خيلي دوست دارم خاک برود لاي موهام تا هي با سر انگشتهام رو پوست سرم دنبال دانه هاي ريز خاک بگردم. ….
اين داستان Ùرشته‌ اØمدي، درست مثل بيش‌تر داستان‌هاي‌اش باز هم Ùضاي غريبي دارد – Ùضايي Ú©Ù‡ هنوز با آن مانوس نيستم Ùˆ کاملا درک‌اش نمي‌کنم. البته شايد اين به سليقه‌ي من بازگردد Ú©Ù‡ نمي‌گويم کاملا جهت‌دار اما به هر Øال نه بي‌تÙاوت به نوع داستان Ùˆ Ùضاسازي‌ي آن شده است. اين نکته را اخيرا Ùهميده‌ام: نسبت به داستان‌ کوتاه سخت‌گير شده‌ام. اصولا من وارد جريان غالب داستان‌نويسي‌ي ايراني‌ها نشده‌ام Ùˆ تازه دارم يواش يواش خودم را به ميان‌اش مي‌کشم. با نويسندگان ÙŠÚ© نسل بالاترم شروع کرده‌ام: شيوا ارسطويي Ùˆ مريم رييس‌دانا (Ùˆ البته Ùرشته اØمدي Ú©Ù‡ از طريق رسانه‌هاي الکترونيکي نوشته‌هاي‌اش را مي‌خوانم Ùˆ چند Ù†Ùر ديگر به طور غير سيستماتيک). شايد اين‌کنون براي قضاوت خيلي زود باشد اما Øس مي‌کنم داستان‌هاي‌شان صلابت مورد نياز داستان کوتاه را ندارد Ùˆ خيلي وقت‌ها تنه مي‌زنند به Ùضاي نوشته‌هاي شخصي Ùˆ يا وقايع‌نگاري‌ي شاعرانه. البته Ú¯Ùتم، سليقه‌ام به شدت سخت‌گير شده است،‌ مثلا تا به Øال هيچ کدام از داستان مجموعه‌ي “مشقت‌هاي عشق” را Ú©Ù‡ برگزيده‌ي مسابقات ادبي‌ي آمريکايي‌ست نپسنديده‌ام يا تنها داستان‌هاي کوتاه متاخر مارکز –که به‌ داستان کوتاه‌نويسي‌اش اعتقاد دارم- را مي‌پسندم. مطمئن نيستم،‌ اما به نظرم زبان ساده Ùˆ مينيمال، وقايع‌نگاري‌ي بي‌طر٠و شوک‌هاي موقعيتي را مي‌پسندم – نوشتار کاروري (Øال اگر مي‌گوييد چرا از مارکز خوش‌ام مي‌آيد با اين‌که زبان‌اش ساده نيست مي‌توانم بگويم چون رئاليسم جادويي‌اش را توجيه کرده است در مجموعه‌ي داستان‌هاي‌اش – از داستان‌هاي کوتاه‌اش بگير تا صد سال تنهايي). پرت اÙتادم، به اين داستان بي‌اسم Ùرشته بپردازم.
باز هم چون قبل مي‌گويم Ú©Ù‡ نظرم در مورد اين داستان تنها ÙŠÚ© برداشت از برداشت‌هاي ممکن است. سوال مي‌پرسم تا خواننده بداند Ú†Ù‡ سوال‌هايي مي‌تواند در Øين خواندن از خود بپرسد. برداشت من با برداشت نويسنده الزاما يک‌سان نيست Ùˆ دليلي هم ندارد Ú©Ù‡ يک‌سان باشد: خوانش هر خواننده، مي‌بايست منØصر به Ùرد باشد. بياييد از انتهاي داستان شروع کنيم، از آخرين پاراگرا٠و البته هر جا Ú©Ù‡ لازم شد از اطلاعات قبل استÙاده مي‌کنيم. در اين‌جا Ú¯Ùته مي‌شود Ú©Ù‡ همه مي‌توانند بدن لخت آرش را ببينند. آرش‌اي Ú©Ù‡ مرده است، آرش‌اي Ú©Ù‡ او (راوي) نمي‌خواست ديگران Øتي عکس‌اش را هم ببينند، Ú†Ù‡ برسد به اين‌که از اين نزديکي، جسم‌اش را مشاهده کنند. راوي نيز قبلا بدن آرش را نديده بود Ùˆ در پاراگرا٠يکي مانده به آخر به صراØت Ú¯Ùته شده است Ú©Ù‡ او نمي‌خواسته است بدن لخت او را ببيند. آرش چرا نبايد ديده مي‌شد؟ ÙŠÚ© سوال ديگر‌: چرا راوي نبايد ديده مي‌شد؟ شايد نتيجه‌ي Øسادت اين باشد. Øسادتي Ú©Ù‡ در آن او “مي‌بايست” Ù…ØÙ‚ باشد به ديدن Ùˆ ديگراني Ú©Ù‡ چنان Øقي ندارند. اما راوي، خودآزارست. راوي Øتي بر خودش نيز Øرام مي‌دانست اين ديدن را ولي در مقابل ديگران، تنها اوست Ú©Ù‡ مي‌تواند از آرش بهره ببرد. به چند پاراگرا٠قبل باز مي‌گردم Ú©Ù‡ در آن نشان مي‌دهد Ú©Ù‡ او چگونه خودش را مي‌زد به طوري Ú©Ù‡ خون از او جاري مي‌شد ولي از طر٠ديگر آرزوي مرگ آرش را –Øتي بسيار آرام- کرده بود. چرا؟ راوي Ú†Ù‡ چيزي مي‌خواست؟ آرش را؟ آرش‌اي Ú©Ù‡ به او نمي‌توانست برسد ولي ديگران هم نمي‌بايست به او مي‌رسيدند؟ ممکن است، من اين‌گونه برداشت مي‌کنم. دوباره به پاراگرا٠آخر برگرديم، آن‌جايي Ú©Ù‡ مي‌گويد نمي‌خواسته از او عکس بگيرند Ùˆ تنها عکس‌هاي خيلي ريزي از او داشته باشند – درست مانند عکس‌هايي Ú©Ù‡ از آرش وجود مي‌داشت. عکس‌هايي Ú©Ù‡ چيزي از آن معلوم نبود. راوي مي‌خواست بميرد، مي‌خواست وارد قبر شود، خودش را زخمي مي‌کرد Ùˆ در نهايت مايل بود روي سنگ سÙيد به پهلو بخوابد، درست مانند آرش. رابطه‌ي او Ùˆ آرش چگونه بود؟ رابطه‌اي Ú©Ù‡ هيچ‌گاه به هم نمي‌رسد؟ آرش با کس ديگري بود؟ يادمان باشد Ú©Ù‡ او آرزوي مرگ‌ آرش را کرده بود. چرا؟ شايد چون مي‌خواست آرش براي کس ديگري نباشد Ùˆ چون نمي‌توانست اين را تØقق دهد، مي‌بايست آرش را از بين ببرد. آرش مرد Ùˆ آن‌گاه، او نيز مي‌بايست بميرد تا نزدش برود. در نهايت چادر … چادر براي‌ام عجيب است: در ابتدا Ùˆ انتهاي داستان، هر دو،‌ تکرار مي‌شود Ùˆ من نمي‌دانم Ù…Ùهوم‌اش دقيقا چيست. چرا اگر چادر سر داشته باشد او را نمي‌توانند ببرند؟ اما چيزي Ú©Ù‡ معلوم است اين است Ú©Ù‡ چادر را کسي نتوانست از او بگيرد.