ضدخاطرات

قورباغه‌ي من رفته سفر؛ سفرش به سلامت!

اي دانش‌گاه تهران! نمي‌داني چقدر دوست دارم خرخره‌ي سيستم اداري‌ات را بجوم.
دانش‌گاه تهران يک ساختمان به اين بزرگي دارد به اسم مرکز انفورماتيک. يک ساختمان شيک در بلوار کشاورز. بعد اين‌ها سيستم کامپيوتري طراحي مي‌کنند به چه ماهي! آن‌قدر ماه که چهار روز است سيستم ثبت نمره‌ي سراسر اين دانش‌گاه عظيم و بي سر و ته تعطيل شده است و هيچ آينده‌ي درخشان‌اي هم براي درست‌شدن‌اش متصور نيست. سيستم ثبت نمره و صدور کارنامه براي من به اين دليل اهميت دارد که اگر وجود نداشته باشد من نمي‌توانم فارغ‌التحصيل شوم. و تنها دليل شناخته‌شده‌ي مزاحم اين امر، همين سيستم بي در و پيکر دانش‌گاه است.

جالب است! اين سيستم کامپيوتري نسبتا جديد است (گويا چند ماهه است). پيش‌تر سيستمِ ديگري داشتند Ú©Ù‡ خراب شده بود Ùˆ تصميم گرفته بودند ارتقاي‌اش دهند. در آن مدت از روش قديمي،‌ روش دستي، استفاده مي‌کردند. بعد از تعويض به اين سيستم جديد، نمي‌دانم با کدام بخش مغزشان به اين نتيجه رسيدند Ú©Ù‡ سيستم قديميِ کاغذي را به Ú©Ù„ کنار بگذارند Ùˆ در نتيجه فعلا هيچ غلطي نمي‌توانند بکنند (بايد اعتراف کنم Ú©Ù‡ از به کار بردن اين لفظ “غلط کردن/نکردن” در اين معنا شرم‌سار نيستم. جدي جدي گندش را در آورده‌اند!).

بخش اداري‌ي دانش‌گاه تهران نمونه‌ي خيلي خوب از يک سازمان پيچيده و کند است. براي خيلي از کارها برنامه‌ريزي شده است و روشِ بسياري از کارها مشخص است. اما در عوض نه نسبت به مشکلات چندان مقاوم است و حتي بدتر از آن راهِ حل سر راست و مشخص‌اي براي خيلي از کارهاي‌اش وجود ندارد.

يکي از دلايل اين مشکل‌، سلسله‌مراتب بسيار تو در توي آن است. از اين لحاظ بسيار شبيه به انجام فعاليت‌اي در سطح ده‌ستان است که نياز به مجوز وزارت کشور دارد: ده‌ستان، شهرستان، استان، مرکز. و دانش‌گاه تهران نيز بدين‌گونه تقسيم شده است: گرايش (گرايش کامپيوتر-نرم‌افزار مثلا)،‌ گروه (گروه مهندسي‌ي برق و کامپيوتر)، دانش‌کده (دانش‌کده‌ي فني: به گمان‌ام به تنهايي بزرگ‌تر از هر دانش‌گاه صنعتي‌ي کشور باشد. گرچه شايد اشتباه کنم)، دانش‌گاه تهران.
جالب است، ولي مثلا من حتي مطمئن نيستم رييس دانش‌گاه‌مان کيست (دکتر فرجي‌دانا؟!) و رييس دانش‌کده‌مان را آخرين بار سه سال پيش ديدم و اين حتي در صورتي است که رييس دانش‌کده‌مان، برادر استاد راه‌نماي‌ام نيز هست. اين اصلا خوب نيست!
بگذريم … اگر اين مشکل ادامه پيدا کند، مي‌روم Ùˆ برادر استاد راه‌نماي‌ام را زيارت مي‌کنم. تا جايي Ú©Ù‡ يادم مي‌آيد شبيه به هم‌اند!

امشب رستگاري در 8:20 را ديدم. چند شب پيش نيز خيلي دور، خيلي نزديک. اولي موضوع پيچيده‌تري داشت، دومي موضوع ساده‌تري. هر دو ايدئولوژيک بودند Ùˆ اين مرا اذيت مي‌کرد. ÙŠÚ©ÙŠ (رستگاري) در سطح شخصيت‌پردازي Ùˆ ديگري در سطح مسير داستان. “خيلي دور، خيلي نزديک” را بيش‌تر دوست داشتم. احتمال مي‌دهم در جشن‌واره‌هاي خارجي هم جايزه‌ي بيش‌تري ببرد نسبت به آن ديگري. رستگاري خيلي بومي بود. بومي‌ي غيرقابل هضم براي ديگران. رستگاري در 8:20 اسم قشنگ‌تري دارد نسبت به خودِ فيلم. همين‌ها … رفع کسالت ديگر …

خيلي دوست دارم انقلابِ اينترنتي‌ي بعدي‌ي فارسي‌زبانان، گسترش ويکي باشد. با اين‌که به تازگي جرقه‌هاي‌اش اين طرف و آن طرف ديده مي‌شود، اما به نظر من بعيد است وبلاگ‌بازهاي قهار امروزين حاضر باشند سادگي‌ي وبلاگ‌نويسي را رها کرده و به توليد و يا حتي انتقال محتواي اينترنتي بپردازند.
البته چنين انتظاري هم خيلي منطقي نيست: وبلاگ‌نويسي، ويکي‌نويسي و دسته‌ي ديگري که من آن را توليد و عرضه‌ي دانش در بستر اينترنت مي‌نامم سه مقوله‌ي جدا با توليدکنندگان مجزاي‌اند. وبلاگ‌نويسي براي کاري است و ويکي‌نويسي نيز براي کاري ديگر.
اگر کس‌اي بلد باشد خاطره‌نويسي کند، مي‌تواند وبلاگ نيز بنويسد. اما کس‌اي که مي‌خواهد به توليد ويکي بپردازد بايد در چند زمينه‌ي مختلف مطالعه‌اي قابل قبول داشته باشد و کس‌اي که مي‌خواهد توليد دانش کند بايد مطالعه‌اي عميق و جدي داشته باشد.
بخش‌اي از وبلاگ‌نويسانِ فعلي چنين زمينه -و علاقه‌اي- دارند و عملا خيلي از آن‌چه در وبلاگ‌هاي‌شان ديده مي‌شود قابليت تبديل به فرم‌اي ديگر را نيز دارد. در واقع آن‌ها کسان‌اي هستند که به دليل عموميت وبلاگ‌هاي در ميان فارسي‌زبان‌ها به سمت وبلاگ‌نويسي هل داده شده‌اند. مي‌توان انتظار داشت که اين عده به تدريج به سمت ويکي (يا فرم‌هاي دقيق‌تر دانش) حرکت کنند. اما به اعتقاد من درصد اين افراد آن‌قدر نيست تا بتوان شاهد انقلاب ويکي‌نويسي در زبان فارسي باشيم.
نکته‌ي مهم‌اي جا ماند: با وجود همه‌ي حرف‌هايي که زدم،‌ از نظر من وبلاگ‌نويسي آينده‌اي درخشان‌تر از ويکي‌نويسي -حداقل با کاربرد فعليِ آن که بيش‌تر دايره‌المعارفي است- دارد. ارزشِ ويکي‌نويسي فعلا براي‌ام گنگ و مبهم است. به هر حال حس مي‌کنم که‌ وبلاگ‌نويسي نبايد از بين برود و ويکي‌نويسي جاي‌گزيني براي آن نيست و نمي‌تواند باشد.

اسپم‌هاي احمق! به جهنم خوش آمديد!
روي لينک بالا کليک کنيد و توضيح مربوط را بخوانيد. شايد اين‌طوري بتوان تا حدي اسپمرها را آزار داد.

خب، شايد طبيعي نباشد که بدون فحش و بد و بيراه زندگي بگذرد. چرا نبايد به چيزي تعصب داشت؟ چرا اگر طرف مقابل‌ات حرفِ ديگري مي‌زند، تو بايد ساکت باشي و هيچ نگويي؟ چرا نمي‌زني درِ گوش‌اش؟
اين‌گونه بگويم – البته با Ø´Ú©: تعصب‌داشتن لازمه‌ي بقاي توام با گوناگوني‌ي جمعيتي است. Ùˆ به نظر مي‌رسد بدون اين گوناگوني، سرعت پيش‌رفت تمدن‌مان خيلي پايين‌تر مي‌بود.
نه! خشونت را ترويج نمي‌کنم. آرام باشيم. گاهي زندگي عجيب مي‌شود. گاهي فکر مي‌کنم راجع به خيلي چيزها اشتباه مي‌کنم. گاهي احساس مي‌کنم لازم است دنيا را معکوس کنم.

براي اين‌که ياد بگيريم يک بحث را بدون خون و خون‌ريزي ادامه دهيم، چه بايد بکنيم؟! تمرين دموکراسي؟! اين کافي نيست: بايد تمرين دموکراسي‌ي بدون فحش انجام دهيم. نمي‌گويم خودم بلد هستم‌ها، نه! فکر کنم تعصب نداشتن خوب چيزي باشد. طرف چه مي‌گويد؟ مخالف تو مي‌گويد؟ ناراحت‌ات مي‌کند؟ عصباني‌ات مي‌کند؟ چرا بايد عصباني بشوي؟ چرا بايد ناراحت بشوي؟ دليلي ندارد اگر تعصبي به هيچ چيزي نداشته باشي. مي‌خواهي آن‌ها را به باور درست برساني؟! احساس وظيفه مي‌کني؟ گمان نکنم حتي اگر پيامبر هم باشي، چنين وظيفه‌اي بر عهده‌ات باشد. حداقل ما که مي‌دانيم نبود.

در زمان کانت خوش‌بختانه MT هنوز اختراع نشده بود.
در زمان ويتگنشتاين با وجود آن‌که وبلاگ‌نويسي‌ به وجود آمده بود،‌ اما کامنت‌گذاري هنوز باب نشده بود. اما او هوش‌مندبازي در آورد و کلِ آرشيوش را داد به برتراند راسل تا براي‌اش کامنت بگذارد. نتيجه خوش‌آيند نبود! از آن به بعد ويتگنشتاين وبلاگ‌اش را عوض کرد و به کس‌اي خبر نداد. سال‌هاي بعد -پس از مرگ‌اش- وبلاگ‌هاي او آماج کامنت‌هاي ملت شد.

پ.ن: در زمان کانت و پيش از او هم وبلاگ‌نويسي مطرح بود. لايب‌نيتز يک وبلاگ‌نويس محسوب مي‌شود.

انسان خود را از جلوي دوچرخه کنار مي‌کشد.
درخت خود را از پرچين بالا مي‌کشد.
رود سنگ ميان‌اش را مي‌سايد و مي‌برد.

همه‌اش ÙŠÚ© سري بهينه‌سازي …

توپ در سراشيبي به سمت پايين حرکت مي‌کند.
سوسک به سمت ظرف آشغال‌ها حرکت مي‌کند.
انسان به سمت در حرکت مي‌کند.

انسان تصميم مي‌گيرد به سمت در حرکت کند.
انسان به احتمال زياد مي‌گويد که رفتار سوسک نيز نوعي تصميم‌گيري بوده است: سوسک تصميم گرفته بود به سمت آشغال‌ها حرکت کند چون گشنه‌اش بود.
انسان ممکن است باور داشته باشد که رفتار توپ نيز نوعي تصميم‌گيري بوده است: توپ تصميم گرفته بود به سمت پايين حرکت کند.

بيش‌تر افراد با اين‌که انسان‌ها “تصميم” مي‌گيرند مشکلي ندارند، بعضي‌ها با تصميم‌گيري‌ي سوسک نيز مشکلي ندارند، Ùˆ کم‌تر کس‌اي است Ú©Ù‡ باور داشته باشد سنگ تصميم گرفته است سر بخورد.

تفاوت در چيست؟ مرز کجاست؟ شايد تصميم‌گيري اصلا فرآيند مجزايي نباشد. ÙŠÚ© جور نام يا در همين حدود. يعني نام‌ها اشاره‌اي به معناي ذاتي‌اي ندارند. يک‌جور دسته‌بندي‌اي هستند Ú©Ù‡ ذهنيت‌مان را خوب بيان مي‌کنند Ùˆ باور ما نسبت به دنيا با آن سازگارتر است: نام‌گزاري‌ي رفتار انسان به “تصميم‌گيري” با ذهنيت‌مان سازگار است Ùˆ نام‌گزاري‌ي رفتار سنگ،‌ ناسازگار.

حال چند جمله‌ي ديگر:

خدا ما را آفريد.
خدا تصميم گرفت ما را هدايت کند.
خدا ما را هدايت مي‌کند.
خدا ما را دوست دارد.
نيروهاي ماورايي مي‌خواهند با ما ارتباط برقرار کنند.

نظرت چيست؟
من که به اين‌ها فکر مي‌کنم، مي‌ترسم. ترجيح مي‌دهم بروم سراغ کارهاي ديگر.
ساعت باز هم 11:11 است! درست همين الان.
هنوز هم …
تمام شد: 11:12!

به نظر مي‌رسد فيلترينگ باز هم سخت‌گيرتر شده است. من از Behbod استفاده مي‌کنم و blogrolling از صبح امروز ديگر قابل استفاده نيست. مي‌دانم ISPهاي ديگري هم وجود دارند که اين‌گونه فيلتر کرده باشند. ISPي شما چه؟

چقدر از کارهاي اداري‌ي عجيب و غريب بدم مي‌آيد. طبق آخرين محاسبات من بايد 9 نسخه از پايان‌نامه‌ام را پرينت بگيرم و بدهم به اين و آن! آن هم با فرمت دل‌بخواهِ دانش‌گاه و به صورت همهچيز چسبيدهنوشتهشده. آن هم پايان‌نامه‌هايي که هيچ‌کس‌اي نخواهد خواند و گرد و خاک مي‌گيرد. بيچاره آن‌همه درخت بريده.
هممم … حالا ماجرا دارد Ú©Ù‡ تعريف مي‌کنم من Ú†Ù‡ از اين معاون آموزشي‌مان Ú©Ù‡ نکشيده‌ام. مثلا مرا مجبور کرده است Ú©Ù‡ هيچ لغت‌اي به خط لاتين در متن نياورم Ùˆ همه را با خط فارسي بنويسم. ولي به نظرم مضحک است Ú©Ù‡ روش‌اي به نام Option را (Ú©Ù‡ هيچ ربط مستقيمي با optionهاي کامپيوتر Ùˆ … ندارد Ùˆ تقريبا مي‌شود گفت اسم ÙŠÚ© الگوريتم است) بنويسم آپشن. مرا ياد آويشن مي‌اندازد. من هم مطابق ميل‌شان تغيير دادم ولي فورا ÙŠÚ© پانوشت آورده‌ام به اين صورت: ” با وجود آن‌که نگارنده ترجيح مي‌داد لغتي با خط لاتين در پايان‌نامه‌اش بيايد ولي کلمه‌اي ذاتا غيرفارسي را با خط فارسي ننويسد Ùˆ شاهد کلماتي با ظاهر نامانوس چون “آپشن” نباشد، اما مقررات آموزشي برگونه‌اي ديگر بود.” حالا ماجرا خنده‌دارتر از اين حرف‌ها است. بيش‌تر خواهم نوشت. اين آقاي معاون آموزشي‌مان -تا جايي Ú©Ù‡ من فهميده‌ام- خودش به خودي‌ي خود، ÙŠÚ© کاغذبازي‌ي بزرگ است!

دي‌روز تا حد ممکن حرص خوردم: شايد البته کمي کم‌تر. برگشتم به خانه،‌ کمي حرف زدم -متشکرم- و غذا خوردم؛ حال‌ام خوب شد.
مشکل از اين‌جا ناشي مي‌شد که چند مورد ناخوش‌آيند مختلف پشت سر هم توي چشمان‌ام فرو رفت. فعلا درباره‌ي بعضي از مواردش -تا مطمئن نشده‌ام- چيزي نمي‌گويم، اما ممکن است بعدا درباره‌اش با بعضي‌ها صحبت کنم. حسِ گول‌خوردن و سوء استفاده شدن دارم.

بعضي‌ها شبيه غول‌اند يا هيولا يا چيزي در همين حدود: سالي يک‌بار هم لبخند بزنند يا کلمه‌ي محبت‌آميز بپرانند انگار دنيا را به آدم داده‌اند (اما فراموش نکنيد که واقعيت دنيا در جاي ديگري است).
[هي! شما که سالي يک‌بار لبخند نمي‌زنيد!!!]

عصر يک‌شنبه، زن‌اي جوان هم‌راه با خيل عظيم ملاقات‌کننده‌گان از در بيمارستان وارد مي‌شود. با آسانسور تا طبقه‌ي هفت بالا مي‌رود و در همان طبقه بسته‌اي را در کنج‌اي باز مي‌کند و فورا از بيمارستان خارج مي‌شود. صدها موجود ريز و کوچک -تقريبا اندازه‌ي کفش‌دوزک- از بسته خارج شده و شروع به نقشه‌برداري از کل ساختمان مي‌کنند.
چندين ساعت بعد، آن‌هنگام که ديگر ملاقاتي‌ها ساعت‌هاست به خانه رفته‌اند و اکثر بيماران در خواب‌اند، استيشن‌اي جلوي بيمارستان مي‌ايستد. دو روبات کم و بيش شبيه به انسان ولي با قدي اندکي بلندتر از معمول -حدود دو متر و سي- و رنگي يک‌دست سفيد و با برق پلاستيکي از استيشن خارج مي‌شوند. دست يکي‌شان چيزي شبيه به کيسه قرار دارد و در دست ديگرش نيز تفنگ‌اي غريب. وارد ساختمان که مي‌شوند، نگهبان بيمارستان از ترس فرار مي‌کند. يکي از روبات‌ها به سمت راه‌پله‌ها مي‌رود و ديگري نيز به سمت آسانسور. يکي از ماموران گارد ويژه که در طبقه‌ي هم‌کف مستقر شده به روبات کيسه به دست نشانه مي‌رود ولي پيش از آن‌که بتواند شليک کند، نقشِ بر زمين مي‌شود. روبات سوار بر آسانسور به طبقه‌ي ده مي‌رسد. پيش از هرگونه واکنشي از ماموران، پنج تن از آن‌ها متشنج بر زمين ولو مي‌شوند. روبات آرام به سمت اتاق 1013 حرکت مي‌کند و ماموران بيش‌تري خاک مي‌شوند. روباتِ کيسه به دست درست همان زمان‌اي که روبات اول به اتاق مي‌رسد وارد مي‌شود. دو مامور از اتاق به بيرون پرت مي‌شوند. روبات دوم فردي را در کيسه‌اي مي‌گذارد و بعد دو روبات به سرعت به سمت پلکان حرکت مي‌کنند. در راه‌پله‌ها دو گارد ويژه به سمت‌شان شليک مي‌کنند ولي نه کيسه آسيبي مي‌بيند و نه روبات‌ها. دو دقيقه بعد در هم‌کف هستند. هيچ ماموري در طبقه‌ي پايين نيست. روبات‌ها با بارشان سوار استيشن مي‌شود و حرکت مي‌کنند.
ده دقيقه‌ي بعد بيمارستان در محاصره‌ي صدها پليس است.