يک سوال: آيا راي دادن در انتخابات (انتصابات) اخير هيچ فايده‌اي هم مي‌تواند داشته باشد؟
مي‌دانم که لازمه‌ي دموکراسي –حداقل از ديد خيلي‌ها- انتخاب آزاد است. پس اگر امکان انتخاب آزاد فراهم نباشد، فرآيند دموکرات تمام نشده است (بازگويي جمله‌ي پيشين). اما همان‌طور که پيش‌تر گرفته بودم اين به آن معنا نيست که انتخاب غيرآزاد منجر به چيز بدي شود – ممکن است بشود، ممکن است نشود. مي‌خواهم بگويم به صِرف اين‌که قوانين بازي‌ي دموکراسي –به معناي متداول آن- خدشه‌دار شده است نمي‌توان دستور به قطع بازي داد: بازي‌ي ديگري در جريان است.
حال مي‌خواهم ببينم آيا راي دادن در اين بازي فايده‌اي هم مي‌تواند داشته باشد؟ راي دادن در اين انتخابات چه ضررهايي مي‌تواند داشته باشد؟ و چه سودهايي؟! حالت‌هاي ممکن را مشخص مي‌کنم و بنا به سليقه‌ي‌ شخصي‌ام آن‌ها را به دو دسته‌ي ضررها و سودها تقسيم مي‌کنم.

ضررها:
1-به حکومت مشروعيت خارجي و تصور مشروعيت داخلي مي‌دهد.
2-از صدقه سر آن مشروعيت، قدرت –داخلي و خارجي- نيز به وجود مي‌آيد.
3-قواعد بازي‌ي دموکراسي شکسته مي‌شود: ديگر دموکراسي‌بازي نکرده‌ايم.
4-با جلوگيري از يک‌دست شدن حکومت، تنش‌هاي دروني‌ي جناح بنيادگرايان کم‌تر آشکار مي‌شود و به جاي‌اش اين تنش‌ها به سطح بين اصلاح‌طلبان حکومتي-بنيادگرايان-مردم منتقل خواهد شد. نمي‌دانم کدام يک از اين سطوح براي بنيادگرايان خطرناک‌تر است. در نتيجه اين گزينه ممکن است جزو ضررهاي انتخابات باشد يا نباشد.

سودها:
1-انتخاب فردي مانند معين که به نظر کم تعصب‌تر از رقباي بنيادگراهاي‌اش است، روند فاصله‌گيري جامعه و حکومت را کند مي‌کند. او مي‌تواند جلوي بسياري از تندروي‌هايي را که اکثر افراد جامعه به آن باور ندارند بگيرد يا کند کند.
2-فرصت فرهنگ‌سازي ايجاد مي‌شود. حدس مي‌زنم يکي از مهم‌ترين دست‌آوردهاي دوران آقاي خاتمي همين بالا رفتن شعور سياسي و فرهنگي‌ي عامه‌ي مردم بوده است. البته اين را فقط از شخص او نمي‌بينم بلکه نتيجه‌ي کل روند موسوم به دوم خرداد مي‌دانم. روندي که دانش‌جويان، روزنامه‌نگاران، مردم کوچه و خيابان و به طور خاص جوانان و
اصلاح‌طلبان حکومتي Ùˆ ترکيب‌هاي دو تايي Ùˆ سه تايي Ùˆ چهارتايي اين‌ها ايجادش کردند. نمي‌دانم اگر آقاي خاتمي‌اي بر سر کار نمي‌آمد چنين روندي Ø´Ú©Ù„ مي‌گرفت يا نه – يعني آيا اين مسير طبيعي‌ي جريان پيش‌رفت فرهنگ بود يا نقش جريان دوم خرداد واقعا کليدي بود. اين هم از آن فرض‌هاي ابطال‌ناپذير است.
3-تنش بين جريان اصلاح‌طلب در حکومت و بنيادگرايان باعث تضعيف هر دو گروه مي‌شود. اين تضعيف اجازه‌ي سر بر آوردن انتخاب‌هاي ديگر را به ما مي‌دهد. اما از طرفي همان‌طور که در بند (4) گفتم، تنش درون‌گروهي –که فعلا در بين بنيادگرايان مجلس هفتم ديده مي‌شود- هم بسيار مهم است که در اين حالت احتمالا کم‌تر مي‌شود. گرچه شايد دو منبع شدن تنش (اصلاح‌طلبان حکومتي-بنيادگرايان و بنيادگرايان-بنيادگرايان) ولي کم شدن سطح تنش بين بنيادگرايان-بنيادگرايان به‌تر از زياد بودن تنش دروني و از بين رفتن تنش بين اصلاح‌طلبان (خارج‌شده از حکومت)-بنيادگرايان باشد.

آيا گزينه‌هاي ديگري هم وجود دارد؟ اگر هست، لطفا براي‌ام بنويسيد و يا به نوشته‌اي در وبلاگ‌تان لينک دهيد تا آن را به يکي از اين دو ليست اضافه کنم.
توجه کنيد Ú©Ù‡ اين دسته‌بندي به ارزش‌هاي من بستگي دارد. پس به‌تر است مجموع اين ليست را به صورت واحد نگريست Ùˆ از آن تفسير “حالت‌هاي ممکن در صورت راي دادن” را برداشت کرد. پس از جمع شدن همه‌ي حالت‌هاي ممکن مي‌بايست به ارزش‌گزاري هر حالت بپردازيم. اين ارزش‌گزاري بستگي ارزش‌هاي دروني‌ي ما دارد. مثلا اگر من بنيادگرا بودم،‌ تقريبا واضح است Ú©Ù‡ به لاريجاني يا احمدي‌نژاد راي مي‌دادم Ùˆ جاي سودها Ùˆ ضررها عوض مي‌شد. اما اگر ارزش‌هاي‌ام چيز ديگري باشد چه؟
فرض کنيد من از اين حکومت خوش‌ام نمي‌آيد و دل‌ام مي‌خواهد که عوض شود (فرض کنيد!!!!). از طرفي باز هم تصور بفرماييد که حاضر به اين‌که شب‌ها گرسنه بخوابم نيستم. پس تحريم اقتصادي‌ي شديد بين‌المللي ج.ا.ا. راه خيلي مناسب‌اي براي من نيست چون احتمالا نه باعث تغيير حکومت در کوتاه مدت مي‌شود (زمان جنگ در تحريم بوديم ديگر، نه؟ ولي هيچ‌چيزي عوض نشد) و نه باعث به‌تر شدن زندگي‌ي من مي‌شود. اين دقيقا موضوعي است که در من و خيلي‌هاي ديگر با بعضي از خارجي‌نشين‌ها تفاوت نظر داريم. کس‌اي که سال‌هاست در کشوري ديگر زندگي مي‌کند حقِ داشتن ايراني آزاد و خوب و فلان و بيسار را دارد (چون به آن تبار شناخته مي‌شود و آدم‌ها علاقه‌دارند تبار بلندمرتبه‌اي داشته باشند)، اما حقِ سخت‌کردن زندگي‌ي ايراني‌نشينان را ندارد. در واقع انتخاب او تقريبا هيچ هزينه‌اي براي‌اش ندارد ولي انتخاب من هزينه‌بر است. حداکثر هزينه‌ي او اين است که شايد آمد و رفت‌اش به ايران سخت‌تر شود –که براي کس‌اي که ده پانزده سال است به ايران نيامده به گمان‌ام موضوع خيلي مهم‌اي نيست- ولي براي منِ نوعي مي‌تواند معادل شکنجه شدن باشد.
خب، پس دو نکته:
1-آيا حالت‌هاي ديگري نيز متصور است؟!
2-ارزش‌هاي فردي چگونه ارزش اين حالت‌ها را مشخص مي‌کند؟