GapMinder
امشب یک سایت جالب پیدا کردم Ú©Ù‡ انواع آمارهای مختل٠کشورهای گوناگون را بر اساس World Development Indicators 2006(!) به Ø´Ú©Ù„ گراÙیکی نمایش می‌دهد(+). من Ú©Ù‡ از بازی‌کردن با آن خوش‌ام آمد Ùˆ مطمئن‌ام چنین داده‌هایی Ùˆ این شیوه‌ی نمایش آن برای جامعه‌شناسان Ùˆ مردم‌شناسان Ùˆ اØتمالا اقتصاددانان Ù…Ùید خواهد بود. نگاهی به‌اش بیندازید.
در ضمن یک سوالی … در جامعه‌شناسی (Ùˆ علوم دیگر) چگونه رابطه‌ی علی‌ی بین دو متغیر را کش٠می‌کنند؟ یعنی از کجا به این نتیجه می‌رسند Ú©Ù‡ دو متغیر نسبت به هم چنان رابطه‌ای دارند یا این‌که هر دو مثلا معلول متغیر دیگری‌اند؟ می‌دانم Ú©Ù‡ آدم‌هایی بوده‌اند Ú©Ù‡ Øسابی روی این پژوهش کرده‌اند (مثلا یکی‌اش Judea Pearl است Ú©Ù‡ کتاب‌ای به نام Causality هم به تازگی منتشر کرده است). اما خب، من چیز زیادی در مورد کارش نمی‌دانم.
8 thoughts on “GapMinder”
ممنون به خاطر معرÙÛŒ این سایت.واقعا جالب Ùˆ Ù…Ùید بود.Ù…Øاسبه شاخص ها Øقیقتا کار پیچیده ای است،مخصوصا Ù…Øاسبه شاخص هایی Ú©Ù‡ خود ترکیبی هستند از چند شاخص دیگر.
و چگونه است؟
هاها ساعت پست شدن این مطلب‌ات را نگاه کرده‌ای؟! :)) طبق معمول!
خوب در واقع خودم هم اطلاعات دقیق Ùˆ کاملی در رابطه با Ù…Øاسبه شاخص ها ندارم.ولی در Øد معلومات خودم باید بگم Ú©Ù‡ مثلا ما در اقتصاد شاخصی داریم تØت عنوان شاخص Ú©ÛŒÙیت Ùیزیکی زندگی.این شاخص به نوبه خود از سه شاخص امید به زندگی٬مرگ Ùˆ میر نوزادان در بدو تولد Ùˆ باسوادی تشکیل شده.در Ù…Øاسبه این شاخص ترکیبی ضریب یکسانی رو برای هر سه شاخص منÙرد در نظر Ù…ÛŒ گیرن.مقدار عددی هم از عملکرد کشورهای مختل٠به دست میاد.به بدترین عملکرد عدد Û± Ùˆ به بهترین عملکرد عدد Û±Û°Û° رو نسبت میدن.مثلا برای امید به زندگی Øد بالای Û±Û°Û° رو به کشور سوئد میدن با امید به زندگی Û·Û· سال در سال Û±Û¹Û·Û³ Ùˆ Øد پایین ۱رو برای Û²Û¸ سال به کشور گینه بیسائ� در سال Û±Û¹ÛµÛ° اختصاص میدن.برای کشورهای دیگه بین این دو Øد رو در نظر Ù…ÛŒ گیرن.مثلا امید به زندگی ÛµÛ² سال Øد وسط Û·Û· سال Ùˆ Û²Û¸ ساله Ú©Ù‡ در ردی٠۵۰ طبقه بندی میشه.Ùˆ مثلا در مورد مرگ Ùˆ میر نوزادان،پایین تر Øد مرگ Ùˆ میر Û¹ در Û±Û°Û°Û° بوده Ú©Ù‡ مربوط به کشور سوئد در سال Û±Û¹Û·Û³ است Ùˆ عدد Û±Û°Û° رو بهش میدن Ùˆ بالاترین Øد مرگ Ùˆ میر Û²Û²Û¹ در Û±Û°Û°Û° است Ú©Ù‡ مربوط به گابن در سال Û±Û¹ÛµÛ° Ù…ÛŒ باشد Ùˆ عدد Û± رو بهش نسبت میدن.نرخ باسوادی هم بر Øسب درصد باسوادی از Û± تا Û±Û°Û° طبقه بندی میشه.میانگین این سه شاخص میشه شاخص Ú©ÛŒÙیت Ùیزیکی زندگی.امیدوارم توضیØاتم Øداقل تا اندازه ای موثر واقع شده باشه.
ممنون از توضیØ‌تان! (:
اگر بگویید این نسبت‌ها را از کجا آورده‌اند شاید منظور مورد نظر من آشکار شود. از کجا Ùهمیده‌اند Ú©Ù‡ شاخص Ú©ÛŒÙیت Ùیزیکی‌ی زندگی از سه شاخص دیگر تشکیل شده است Ùˆ آن سه شاخص با نسبت یک‌سان تاثیرگذارند؟ مثلا مشخص است Ú©Ù‡ شاخص امید به زندگی شاخص مستقل‌ای از نسبت مرگ Ùˆ میر نوزادان نیست. هم‌چنین باسوادی نیز اØتمالا در امید به زندگی Ùˆ مرگ Ùˆ میر نوزادان تاثیر دارد. چرا این سه متغیر وابسته به هم انتخاب شده‌اند؟ آیا تنها به دلیل این‌که در ظاهر منطقی‌اند یا این‌که تØلیل دقیق‌تر این‌گونه نتیجه داده است؟
در واقع سوال این است: چگونه بÙهمیم دو پدیده رابطه‌ی علی با هم دارند؟ مثلا این مورد را نگاه کنید: “اÙرادی Ú©Ù‡ زیاد الکل می‌نوشند در زندگی خانوادگی کم‌تر موÙق‌اند”. Ùرض کنید واقعا چنین پژوهش‌ای هم انجام داده‌ایم Ùˆ این رابطه مشاهده شده است (مثلا ده هزار مورد بررسی). اما ایا این گزاره درست است؟ نظرتان راجع به این گزاره چیست: “اÙرادی Ú©Ù‡ در زندگی‌ی خانوادگی کم‌تر موÙق‌اند بیش‌تر الکل می‌نوشند”. هر دوی‌شان یک نتیجه می‌دهد. اما کدام یک علت دیگری است؟ چگونه باید این را Ùهمید؟
سوالهای خیلی سختی Ù…ÛŒ پرسین!من دقیقا نمی دونم.شاید در اثر آزمون Ùˆ خطا بوده باشه.شاید هم مثلا بر اثر تواÙÙ‚ چند اقتصاددان،این شاخص به این Ø´Ú©Ù„ تعری٠شده Ùˆ بعد مورد قبول همه قرار گرÙته.اگر تونستم اطلاعاتی در این زمینه کسب کنم Øتما شما رو در جریان قرار Ù…ÛŒ دم.
خب! تواÙÙ‚ Ú©Ù‡ چیز ÙˆØشتناکی است. آزمون Ùˆ خطا هم نمی‌تواند رابطه‌ی علی را مشخص کند. در واقع آزمون Ùˆ خطا شیوه‌ی پیشاعلمی است (شیوه‌ای است Ú©Ù‡ خراÙات از طریق آن به وجود می‌آید). من Øدس می‌زنم در اقتصاد روش‌هایی برای چنین کاری وجود داشته باشد. علوم اجتماعی‌ی دیگر را نمی‌دانم. به هر Øال همان‌طور Ú©Ù‡ نوشته‌ام روی این موضوع کا� شده است Ùˆ الان Øتی یک textbook هم وجود دارد. اما این‌که چقدر کار کامل است معلوم نیست (خود این شخص Ú©Ù‡ از او نام برده‌ام خیلی به کارش اعتقاد دارد. اما او شخص‌ای رادیکال Ùˆ Øسابی متعصب است.)