*در این چند روزه دل‌ام می‌خواسته راجع به خیلی چیزها بنویسم. اما نمی‌شود. ØÙˆØµÙ„ه‌ام نکشیده است. یا ØØ³ کرده‌ام هنوز پخته نشده‌اند برای بیان. یا این‌که اصلا سکوت‌اش به‌تر است. بگذار تلاش کنم ببینم می‌توانم خیلی خلاصه‌وار بگویم‌شان یا نه. Ùقط این نکته را ذکر کنم Ú©Ù‡ این نوشته قرار است در وبلاگ‌ام بیاید. معنای‌اش مشخص است.
*در نظر داشتن تقارن در روابط اجتماعی ضروری است. اگر در جایی ببینم Ú©Ù‡ تقارن نقض شده است یا ممکن است بشود، ÙˆØØ´Øª می‌کنم. منظورم از تقارن تنها تقارن دوجانبه نیست، بلکه نوعی ابرتقارن منظورم است: تقارن‌ای همه‌جانبه Ùˆ بین همه‌ی اعضای ممکن رابطه.
خیلی نشده -اما شده- Ú©Ù‡ به خاطر این‌که ØØ³ کنم روابطم با کس‌ای متقارن نیست، سعی کنم روابطم را با او Ú©Ù… کنم. چند مثال بزنم:
تقارن دوطرÙÙ‡:
-اگر من کس‌ای را دوست بدارم ولی او مرا دوست نداشته باشد، نمی‌توانم این رابطه را ادامه دهم.
-اگر من به شخص‌ای Ø§ØØªØ±Ø§Ù… بگذارم ولی Ø§ØØªØ±Ø§Ù… متقابل نبینم،‌ نمی‌توانم آن رابطه را ادامه دهم.
-اگر ØØ³ کنم شخص‌ای Ø§ØØ³Ø§Ø³ می‌کند Ú©Ù‡ رابطه‌اش با من لط٠دایم است (Ùˆ برعکس‌اش صادق نیست) دل‌زده می‌شود.
تقارن همه‌جانبه (یا بگوییم ابرتقارن):
-اگر ببینم ÙØ±Ø¯ÛŒ خیلی زیاد غیبت می‌کند Ùˆ در مورد دیگران برای من می‌گوید ØØ³ خیلی خوب‌ای در درازمدت نخواهم داشت. کوتاه‌مدت‌اش ممکن است البته جالب باشد (غیبت هم طبق تعری٠من معادل پشت سر کس‌ای ØØ±Ù زدن نیست. معادل بدگویی پشت شخص است یا ÙØ§Ø´â€ŒÚ©Ø±Ø¯Ù† اسرار شخصی. تعری٠وقایع Ùˆ غیره را غیبت نمی‌دانم مگر این‌که وقایع چیزی باشد Ú©Ù‡ خود آن شخص نخواهد من بدانم Ùˆ جزو اسرارش Ù…ØØ³ÙˆØ¨ شود. Ù†Ù‚Ø¯Ù Ù…Ù†ØµÙØ§Ù†Ù‡â€ŒÛŒ ÙØ±Ø¯ دیگر را چندان غیبت نمی‌دانم. گرچه این موضوع به ÙˆØ¶ÙˆØ Ù…Ø³Ø§Ù„Ù‡â€ŒØ§ÛŒ ÙØ±Ø¯ÛŒ است). در واقع به این Ùکر می‌کنم Ú©Ù‡ ممکن است همین شخص درباره‌ی من نیز این‌گونه به دیگران بگوید. در این مورد البته Ú©Ù… Ùˆ بیش (Ùˆ نه کامل) یکی دو مورد استثنا قایل هستم. خود من غیبت می‌کنم؟ گاهی گرچه اصولا رازدار بسیار خوبی هستم (پس اگر غیبت کنم، راز خصوصی‌ی زندگی‌ی دیگری را ÙØ±Ø§Ù…وش نمی‌کنم، بلکه او را نقد می‌کنم. شاید گاهی ØºÛŒØ±Ù…Ù†ØµÙØ§Ù†Ù‡. نه البته همیشگی Ùˆ متداول).
-اگر شخص‌ای به Ø±Ø§ØØªÛŒ ØØ§Ø¶Ø± باشد دیگران/کار دیگران را اØÙ…Ù‚ØŒ Ø¨ÛŒâ€ŒÙØ±Ù‡Ù†Ú¯/بی‌ارزش، بی‌معنا Ùˆ … بداند ØØ³ خیلی خوب‌ای نخواهم داشت.
*وظیÙه‌ی من Ù…ÙˆØ¶Ø¹â€ŒÚ¯Ø±ÙØªÙ† در مقابل وقایع جهان نیست. کمینه وظیÙه‌ی شغلی‌ام نیست. این وظیÙه‌ی شغلی‌ی یک سیاست‌مدار است. آن سیاست‌مدار پدرسوخته‌ی انگلیسی وظیÙÙ‡ دارد در مقابل کشتار لبنانی‌ها ØØ±Ù‌ای بزند Ùˆ ریاست سازمان ملل نیز وظیÙه‌ای همان‌گونه دارد Ùˆ هم‌چنین وظیÙه‌ی رهبر دینی‌ی مسلمانان جهان هم این است Ú©Ù‡ مسلمانان را از ØØ±Ú©Øª خشن در مقابل کار پاپ باز دارد. این‌ها وظیÙه‌ی شغلی‌ی آن‌ها است.
اما شاید Ù…ÙˆØ¶Ø¹â€ŒÚ¯Ø±ÙØªÙ† در قبال آن‌چه در دنیا می‌گذرد نیز وظیÙه‌ی اخلاقی‌ی من باشد. موضع‌گیری‌ی من چیزی را در کوتاه‌مدت تغییر نمی‌دهد، اما کمینه جلوی خشک‌شدن ØØ³â€ŒÚ¯Ø±Ù‡Ø§ÛŒ انسانی‌ام را می‌گیرد. بلند Ùˆ شمرده بیان‌نکردن ØØ³ درونی‌ی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ در نهایت باعث خشک‌شدن تعهد انسانی‌شان می‌شود. دست Ú©Ù… من این‌طوری Ùکر می‌کنم. پس:
-جناب پاپ قلابی! جدا از این‌که ØØ±Ù‌ای Ú©Ù‡ زده‌ای مزخر٠بوده یا خیر، موقعیت شغلی‌ات ایجاب می‌کند سنجیده‌تر سخن بگویی. تو Ú©Ù‡ می‌دانی وضعیت ÙØ¹Ù„ی‌ی جهان به گوزی بند است، چرا این‌گونه می‌کنی؟
-ای مردمان‌ای Ú©Ù‡ تا کس‌ای چیزی می‌گوید یا می‌کشد دنیا را به آتش می‌کشید. خوش‌بختانه یا Ù…ØªØ§Ø³ÙØ§Ù†Ù‡ در این روزگار مردم دنیا به مجموعه عقاید خاص‌ای باور دارند Ú©Ù‡ آن را تمدن می‌نامند. ویژگی‌ی خاص این مجموعه باورها (Ùˆ Ø±ÙØªØ§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ متعاقب‌اش) این است Ú©Ù‡ اگر کس‌ای Ø±ÙØªØ§Ø±ÛŒ خارج از تمدن داشت، او را به بازی نمی‌گیرند (مگر این‌که زورش زیاد باشد). با کمال شرمندگی کاری از دست من ساخته نیست. ÙØ¹Ù„ا دنیا این‌گونه است Ùˆ شما هم زور زیادی ندارید. پس سعی کنید به بازی‌تان بگیرند تا بازنده نباشید. آها!‌ ÙØ±Ø§Ù…وش کردم بگویم. دو تا از مولÙه‌های این چیزی Ú©Ù‡ به تمدن معرو٠است این‌های‌اند: باور به آزادی‌ی بیان Ùˆ اعتقاد به تصمیم‌گیری مبتنی بر دموکراسی.
-دارÙور!
-بوش! بوش! چقدر از این موجود بدم می‌آید.
-جناب اØÙ…دی‌نژاد! تو چرا باید این‌قدر ما را اذیت کنی؟ دنیایی از دست تو عاصی شده است.
-از هوگو چاوز هم متشکرم Ú©Ù‡ از بوی سولÙور شیطان سخن می‌گوید.
-دنیا با وجود خل‌هایی چون Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ ذکرشده نیازی به شهرآشوب‌ای ملکوتی ندارد. این‌ها خود جهان‌آشوب‌اند!
*دل‌ام دیگر برای ایران Ùˆ آدم‌هایی Ú©Ù‡ در ایران هستند Ùˆ بودند تنگ شده است. دیگر این اواخر Ú©Ù… Ùˆ بیش بی‌تابی می‌کنم. البته نه در ظاهر. یعنی گاهی Ùقط در ظاهر! شاید به خاطر این باشد Ú©Ù‡ برخلا٠برنامه‌ای Ú©Ù‡ می‌خواستم تابستان به ایران بروم، نتوانستم. دل‌ام برای دیدن دوستان‌ام در آن‌جا تنگ شده. هم‌چنین برای خیابان‌ها Ùˆ رستوران‌ها. نمی‌خواهم از خاطرات‌ام در آن‌جا بنویسم. خودم می‌دانم، شما هم بخش‌ای از آن را می‌دانید.
هممم …
*رامین امروز Ø¯ÙØ§Ø¹ کرد! مبارک باشد. خیلی خوب است. بالاخره تمام شد! امیدوارم در آینده موÙÙ‚ باشد Ùˆ کاری را Ú©Ù‡ می‌خواهد بکند به خوبی‌ی Ùˆ خوشی انجام دهد.
*چند وقت پیش تولد Ù…ØØ³Ù† بود! ØØ³Ø§Ø¨â€ŒØ§Ø´ از دست‌ام در Ø±ÙØª Ùˆ نتوانستم به موقع تبریک بگویم. از این‌جا اما: تولدت مبارک!
*گاهی ØØ³ می‌کنم بعضی‌ها با تکبر روی زمین راه می‌روند انگار Ú©Ù‡ Ùیل‌اند! سبک‌تر باشید.
من چی؟ سعی می‌کنم نباشم. با این‌که نمی‌توان به هر ØØ§Ù„ همه‌ی نشانه‌های‌اش را از بین برد. Ú©ÙØ´ ورزشی -مخصوصا Nike Air- تا ØØ¯ÛŒ مشکل را ØÙ„ می‌کند (البته این سوال برای‌ام پیش می‌آید Ú©Ù‡ آیا می‌ارزد Û²Û°Û° دلار بدهی Ùˆ Ú©Ù…ÛŒ سجایای اخلاقی پیدا کنی؟)ØŒ اما کاÙÛŒ نیست.
اما بعضی‌ها خیلی ØØ±Øµ مرا در می‌آورد – خیلی! بابا! Ùوق‌اش کوه کندی دیگر، خدا را Ú©Ù‡ Ù†ÛŒØ§ÙØ±ÛŒØ¯ÛŒ!
*پیمان! هممم … دل‌ام برای آن همه وقت‌های خوش‌ای Ú©Ù‡ با هم داشتیم تنگ شده است (مثال: پلمپ رستوران در ساعات دیروقت شب). پیمان جزو سه چهار Ù†ÙØ±ÛŒ بود Ú©Ù‡ طنز را درک می‌کرد Ùˆ لازم نبود نگران باشی Ú©Ù‡ به‌اش بر می‌خورد یا نه (چون نمی‌خورد). بعضی‌ها هم دقیقا نقطه‌ی مقابل بودند. منظورم از بعضی‌ها البته تقریبا اکثر آدم‌ها است!
ØØ§Ø¬ÛŒ! یکی از آن Ø¨ØØ«â€ŒÙ‡Ø§ÛŒ شادی‌بودگی لازم داریم!
*امشب یاد دکتر ابریشمیان Ø§ÙØªØ§Ø¯Ù…. همم … ! ØØ§Ù„‌اش خوب است؟
*یکی از دردسرهای من Ùهمیدن معنای واژگان است. نه! منظورم واژگان انگلیسی نیست -Ú©Ù‡ خب، طبیعی است Ú©Ù‡ ندانم- Ú©Ù‡ همین واژگان زبان ÙØ§Ø±Ø³ است. همیشه دوست داشته‌ام یک واژه‌نامه‌ی خوب می‌داشتم، اما هیچ‌وقت نداشتم! هممم … Ùکر کنم ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ معین چیز خوبی باشد، نه؟! هممم …
ØØ§Ù„ا منظور من از همه‌ی این ØØ±Ù‌ها این بود: یکی می‌تواند به من بگوید معنای “ناتور” چیست؟ من با کمال شرمندگی نمی‌دانم معنای‌ی “ناتور دشت” یعنی Ú†Ù‡. Ùˆ مهم‌تر از آن، ارتباطش را با نام اصلی‌ی رمان سلینجر Ú©Ù‡ The Catcher in the Rye است درک نمی‌کنم. کس‌ای توضیØâ€ŒØ§ÛŒ دارد؟
Ø¨ØØ« ناتور دشت شد یکی دو چیز بگویم به نظرم خوب است.
من اولین بار ناتور دشت را خرداد سه سال پیش خواندم. آن هم تقریبا -اگر درست به خاطرم مانده باشد- یک ضرب. یادم می‌آید آن زمان ØØ§Ù„‌ام خیلی بد بود Ùˆ از زندگی شاکی بودم Ùˆ از این جور مشکلات جوانان. بعد Ú©Ù‡ این کتاب را خواندم، نمی‌دانم Ú†Ù‡ شد Ú©Ù‡ ØØ§Ù„‌ام یک‌هو خوب شد. بعدش خوب بودم تا این‌که دوباره ØØ§Ù„‌ام بدتر شد (Ùˆ این‌بار طاعون٠آلبر کامو را خواندم. البته Ùکر کنم ØØ§Ù„‌ام بدتر از این بود Ú©Ù‡ Ø§ÙØ§Ù‚Ù‡ کند). این‌ها برای این Ø¨ØØ« اصلا مهم نیست (در واقع تنها برای خودم مهم است؛ یک‌جور نشخوار خاطرات٠این‌که چطوری شد Ú©Ù‡ تصمیم Ú¯Ø±ÙØªÙ… نگرانی را به کناری بگذارم Ùˆ به جای‌اش کارهای دیگر بکنم). مهم این است Ú©Ù‡ الان پس از سه سال دوباره شروع کرده‌ام به خواندن ناتور دشت Ùˆ این‌بار به زبان اصلی Ùˆ به طور مداوم این سوال برای‌ام پیش می‌آید Ú©Ù‡ این کتاب را چطوری ترجمه کرده‌اند.
Ù…ØªØ§Ø³ÙØ§Ù†Ù‡ به خاطر ندارم ترجمه دقیقا چطوری بود Ùˆ صØÙ†Ù‡â€ŒÙ‡Ø§ در نسخه‌ی ÙØ§Ø±Ø³ÛŒ چگونه آمده بود (اما می‌دانم کتاب را دوست داشتم Ú©Ù‡ معنای‌اش این است Ú©Ù‡ به Ø§ØØªÙ…ال زیاد ترجمه‌اش خوب بوده). اما چیزی Ú©Ù‡ ÙØ¹Ù„ا دارم می‌خوانم Ú©Ù…ÛŒ مایه‌ی جـنـسـی‌اش بیش‌تر از آن است Ú©Ù‡ به نظرم قابل چاپ در ایران بوده باشد. مثلا هم‌اتاق هولدن یک دخترباز شدید بود Ùˆ هولدن شدیدا نگران این بود Ú©Ù‡ او چگونه ترتیب دخترهایی را Ú©Ù‡ با او قرار می‌گذارند می‌دهد (خب، واژه‌ی به‌تری نداشتم. منظور دقیقا همین بوده است). Ùˆ یا یکی دو ÙØµÙ„‌ای Ú©Ù‡ به کرایه‌ی ØªÙ†â€ŒÙØ±ÙˆØ´ ربط دارد. این‌ها ترجمه شده‌ بودند؟