*در این چند روزه دل‌ام می‌خواسته راجع به خیلی چیزها بنویسم. اما نمی‌شود. حوصله‌ام نکشیده است. یا حس کرده‌ام هنوز پخته نشده‌اند برای بیان. یا این‌که اصلا سکوت‌اش به‌تر است. بگذار تلاش کنم ببینم می‌توانم خیلی خلاصه‌وار بگویم‌شان یا نه. فقط این نکته را ذکر کنم که این نوشته قرار است در وبلاگ‌ام بیاید. معنای‌اش مشخص است.

*در نظر داشتن تقارن در روابط اجتماعی ضروری است. اگر در جایی ببینم که تقارن نقض شده است یا ممکن است بشود، وحشت می‌کنم. منظورم از تقارن تنها تقارن دوجانبه نیست، بلکه نوعی ابرتقارن منظورم است: تقارن‌ای همه‌جانبه و بین همه‌ی اعضای ممکن رابطه.

خیلی نشده -اما شده- که به خاطر این‌که حس کنم روابطم با کس‌ای متقارن نیست، سعی کنم روابطم را با او کم کنم. چند مثال بزنم:

تقارن دوطرفه:
-اگر من کس‌ای را دوست بدارم ولی او مرا دوست نداشته باشد، نمی‌توانم این رابطه را ادامه دهم.
-اگر من به شخص‌ای احترام بگذارم ولی احترام متقابل نبینم،‌ نمی‌توانم آن رابطه را ادامه دهم.
-اگر حس کنم شخص‌ای احساس می‌کند که رابطه‌اش با من لطف دایم است (و برعکس‌اش صادق نیست) دل‌زده می‌شود.

تقارن همه‌جانبه (یا بگوییم ابرتقارن):
-اگر ببینم فردی خیلی زیاد غیبت می‌کند و در مورد دیگران برای من می‌گوید حس خیلی خوب‌ای در درازمدت نخواهم داشت. کوتاه‌مدت‌اش ممکن است البته جالب باشد (غیبت هم طبق تعریف من معادل پشت سر کس‌ای حرف زدن نیست. معادل بدگویی پشت شخص است یا فاش‌کردن اسرار شخصی. تعریف وقایع و غیره را غیبت نمی‌دانم مگر این‌که وقایع چیزی باشد که خود آن شخص نخواهد من بدانم و جزو اسرارش محسوب شود. نقدِ منصفانه‌ی فرد دیگر را چندان غیبت نمی‌دانم. گرچه این موضوع به وضوح مساله‌ای فردی است). در واقع به این فکر می‌کنم که ممکن است همین شخص درباره‌ی من نیز این‌گونه به دیگران بگوید. در این مورد البته کم و بیش (و نه کامل) یکی دو مورد استثنا قایل هستم. خود من غیبت می‌کنم؟ گاهی گرچه اصولا رازدار بسیار خوبی هستم (پس اگر غیبت کنم، راز خصوصی‌ی زندگی‌ی دیگری را فراموش نمی‌کنم، بلکه او را نقد می‌کنم. شاید گاهی غیرمنصفانه. نه البته همیشگی و متداول).
-اگر شخص‌ای به راحتی حاضر باشد دیگران/کار دیگران را احمق، بی‌فرهنگ/بی‌ارزش، بی‌معنا Ùˆ … بداند حس خیلی خوب‌ای نخواهم داشت.

*وظیفه‌ی من موضع‌گرفتن در مقابل وقایع جهان نیست. کمینه وظیفه‌ی شغلی‌ام نیست. این وظیفه‌ی شغلی‌ی یک سیاست‌مدار است. آن سیاست‌مدار پدرسوخته‌ی انگلیسی وظیفه دارد در مقابل کشتار لبنانی‌ها حرف‌ای بزند و ریاست سازمان ملل نیز وظیفه‌ای همان‌گونه دارد و هم‌چنین وظیفه‌ی رهبر دینی‌ی مسلمانان جهان هم این است که مسلمانان را از حرکت خشن در مقابل کار پاپ باز دارد. این‌ها وظیفه‌ی شغلی‌ی آن‌ها است.

اما شاید موضع‌گرفتن در قبال آن‌چه در دنیا می‌گذرد نیز وظیفه‌ی اخلاقی‌ی من باشد. موضع‌گیری‌ی من چیزی را در کوتاه‌مدت تغییر نمی‌دهد، اما کمینه جلوی خشک‌شدن حس‌گرهای انسانی‌ام را می‌گیرد. بلند و شمرده بیان‌نکردن حس درونی‌ی افراد در نهایت باعث خشک‌شدن تعهد انسانی‌شان می‌شود. دست کم من این‌طوری فکر می‌کنم. پس:

-جناب پاپ قلابی! جدا از این‌که حرف‌ای که زده‌ای مزخرف بوده یا خیر، موقعیت شغلی‌ات ایجاب می‌کند سنجیده‌تر سخن بگویی. تو که می‌دانی وضعیت فعلی‌ی جهان به گوزی بند است، چرا این‌گونه می‌کنی؟
-ای مردمان‌ای که تا کس‌ای چیزی می‌گوید یا می‌کشد دنیا را به آتش می‌کشید. خوش‌بختانه یا متاسفانه در این روزگار مردم دنیا به مجموعه عقاید خاص‌ای باور دارند که آن را تمدن می‌نامند. ویژگی‌ی خاص این مجموعه باورها (و رفتارهای متعاقب‌اش) این است که اگر کس‌ای رفتاری خارج از تمدن داشت، او را به بازی نمی‌گیرند (مگر این‌که زورش زیاد باشد). با کمال شرمندگی کاری از دست من ساخته نیست. فعلا دنیا این‌گونه است و شما هم زور زیادی ندارید. پس سعی کنید به بازی‌تان بگیرند تا بازنده نباشید. آها!‌ فراموش کردم بگویم. دو تا از مولفه‌های این چیزی که به تمدن معروف است این‌های‌اند: باور به آزادی‌ی بیان و اعتقاد به تصمیم‌گیری مبتنی بر دموکراسی.
-دارفور!
-بوش! بوش! چقدر از این موجود بدم می‌آید.
-جناب احمدی‌نژاد! تو چرا باید این‌قدر ما را اذیت کنی؟ دنیایی از دست تو عاصی شده است.
-از هوگو چاوز هم متشکرم که از بوی سولفور شیطان سخن می‌گوید.
-دنیا با وجود خل‌هایی چون افراد ذکرشده نیازی به شهرآشوب‌ای ملکوتی ندارد. این‌ها خود جهان‌آشوب‌اند!

*دل‌ام دیگر برای ایران و آدم‌هایی که در ایران هستند و بودند تنگ شده است. دیگر این اواخر کم و بیش بی‌تابی می‌کنم. البته نه در ظاهر. یعنی گاهی فقط در ظاهر! شاید به خاطر این باشد که برخلاف برنامه‌ای که می‌خواستم تابستان به ایران بروم، نتوانستم. دل‌ام برای دیدن دوستان‌ام در آن‌جا تنگ شده. هم‌چنین برای خیابان‌ها و رستوران‌ها. نمی‌خواهم از خاطرات‌ام در آن‌جا بنویسم. خودم می‌دانم، شما هم بخش‌ای از آن را می‌دانید.
هممم …

*رامین امروز دفاع کرد! مبارک باشد. خیلی خوب است. بالاخره تمام شد! امیدوارم در آینده موفق باشد و کاری را که می‌خواهد بکند به خوبی‌ی و خوشی انجام دهد.

*چند وقت پیش تولد محسن بود! حساب‌اش از دست‌ام در رفت و نتوانستم به موقع تبریک بگویم. از این‌جا اما: تولدت مبارک!

*گاهی حس می‌کنم بعضی‌ها با تکبر روی زمین راه می‌روند انگار که فیل‌اند! سبک‌تر باشید.
من چی؟ سعی می‌کنم نباشم. با این‌که نمی‌توان به هر حال همه‌ی نشانه‌های‌اش را از بین برد. کفش ورزشی -مخصوصا Nike Air- تا حدی مشکل را حل می‌کند (البته این سوال برای‌ام پیش می‌آید که آیا می‌ارزد ۲۰۰ دلار بدهی و کمی سجایای اخلاقی پیدا کنی؟)، اما کافی نیست.
اما بعضی‌ها خیلی حرص مرا در می‌آورد – خیلی! بابا! فوق‌اش کوه کندی دیگر، خدا را Ú©Ù‡ نیافریدی!

*پیمان! هممم … دل‌ام برای آن همه وقت‌های خوش‌ای Ú©Ù‡ با هم داشتیم تنگ شده است (مثال: پلمپ رستوران در ساعات دیروقت شب). پیمان جزو سه چهار نفری بود Ú©Ù‡ طنز را درک می‌کرد Ùˆ لازم نبود نگران باشی Ú©Ù‡ به‌اش بر می‌خورد یا نه (چون نمی‌خورد). بعضی‌ها هم دقیقا نقطه‌ی مقابل بودند. منظورم از بعضی‌ها البته تقریبا اکثر آدم‌ها است!
حاجی! یکی از آن بحث‌های شادی‌بودگی لازم داریم!

*امشب یاد دکتر ابریشمیان افتادم. همم … ! حال‌اش خوب است؟

*یکی از دردسرهای من فهمیدن معنای واژگان است. نه! منظورم واژگان انگلیسی نیست -Ú©Ù‡ خب، طبیعی است Ú©Ù‡ ندانم- Ú©Ù‡ همین واژگان زبان فارس است. همیشه دوست داشته‌ام یک واژه‌نامه‌ی خوب می‌داشتم، اما هیچ‌وقت نداشتم! هممم … فکر کنم فرهنگ معین چیز خوبی باشد، نه؟! هممم …
حالا منظور من از همه‌ی این حرف‌ها این بود: یکی می‌تواند به من بگوید معنای “ناتور” چیست؟ من با کمال شرمندگی نمی‌دانم معنای‌ی “ناتور دشت” یعنی Ú†Ù‡. Ùˆ مهم‌تر از آن، ارتباطش را با نام اصلی‌ی رمان سلینجر Ú©Ù‡ The Catcher in the Rye است درک نمی‌کنم. کس‌ای توضیح‌ای دارد؟

بحث ناتور دشت شد یکی دو چیز بگویم به نظرم خوب است.
من اولین بار ناتور دشت را خرداد سه سال پیش خواندم. آن هم تقریبا -اگر درست به خاطرم مانده باشد- یک ضرب. یادم می‌آید آن زمان حال‌ام خیلی بد بود و از زندگی شاکی بودم و از این جور مشکلات جوانان. بعد که این کتاب را خواندم، نمی‌دانم چه شد که حال‌ام یک‌هو خوب شد. بعدش خوب بودم تا این‌که دوباره حال‌ام بدتر شد (و این‌بار طاعونِ آلبر کامو را خواندم. البته فکر کنم حال‌ام بدتر از این بود که افاقه کند). این‌ها برای این بحث اصلا مهم نیست (در واقع تنها برای خودم مهم است؛ یک‌جور نشخوار خاطراتِ این‌که چطوری شد که تصمیم گرفتم نگرانی را به کناری بگذارم و به جای‌اش کارهای دیگر بکنم). مهم این است که الان پس از سه سال دوباره شروع کرده‌ام به خواندن ناتور دشت و این‌بار به زبان اصلی و به طور مداوم این سوال برای‌ام پیش می‌آید که این کتاب را چطوری ترجمه کرده‌اند.
متاسفانه به خاطر ندارم ترجمه دقیقا چطوری بود و صحنه‌ها در نسخه‌ی فارسی چگونه آمده بود (اما می‌دانم کتاب را دوست داشتم که معنای‌اش این است که به احتمال زیاد ترجمه‌اش خوب بوده). اما چیزی که فعلا دارم می‌خوانم کمی مایه‌ی جـنـسـی‌اش بیش‌تر از آن است که به نظرم قابل چاپ در ایران بوده باشد. مثلا هم‌اتاق هولدن یک دخترباز شدید بود و هولدن شدیدا نگران این بود که او چگونه ترتیب دخترهایی را که با او قرار می‌گذارند می‌دهد (خب، واژه‌ی به‌تری نداشتم. منظور دقیقا همین بوده است). و یا یکی دو فصل‌ای که به کرایه‌ی تن‌فروش ربط دارد. این‌ها ترجمه شده‌ بودند؟