دخترک وسط Ú©ÙˆÚ†Ù‡ روی زمین خاکی دو-زانو نشسته بود. دورش ده دوازده دختر Ùˆ پسر قد Ùˆ نیم‌قد ایستاده بودند Ùˆ هو-اش می‌کردند. “هووو! هووو! هووو!” دخترک Ú©Ù‡ سرش را در میان دستان‌اش پنهان کرده بود، های Ùˆ های گریه می‌کرد. Ùˆ پسرک در حالی Ú©Ù‡ نارنگی‌اش را پوست می‌کند داد زد “بچه ننه رو!” Ùˆ بعد هر تکه از پوستِ نارنگی را Ú©Ù‡ می‌کند، آن را به سمت دخترک پرتاب می‌کرد. دیگران نیز شروع کردند به همین کار Ùˆ دخترک هم‌چنان گریه می‌کرد.

یادتان می‌آید آن روزهایی را که کلاس اول و دوم دبستان بودید و زنگ تفریح‌ها در حیاط مدرسه پسرکان کلاس چهارم و پنجم می‌ریختند سر شما و گروه‌تان و حسابی کتک‌تان می‌زدند؟

یادتان می‌آید روزی را که هنوز بالغ نشده بودید و دختران تازه بالغ دبیرستانی پز دوست‌پسرهای‌شان را برای‌تان می‌آمدند؟

یادتان می‌آید آن زمان‌ای را که پانزده شانزده سال بیش‌تر نداشتید و جوان‌های هجده نوزده ساله چه بزرگ می‌نمودند؟ و بیست و سه-چهار ساله‌ها که دیگر جای خود بودند. و یادتان می‌آید آن‌ها چه با تبخر از درس‌های دانش‌گاه‌شان (که قابل مقایسه با درس‌های سخیف دبیرستانی نیست)، سفرهای دست‌جمعی و رفاقتی بدون خانواده (که شما را بدجوری به خود بند کرده بود) و دخترهایی را که ترتیب‌شان را داده‌ بودند (و شما هنوز در آتش پاسخ سلام‌ای که فلان دختر همسایه به‌تان نداده بود می‌سوختید) سخن می‌گفتند و شما چه خود را حقیر می‌دانستید؟

یادتان می‌آید همه‌ی آن سال‌های کودکی و خردسالی و نوجوانی‌تان را و همه‌ی تحقیرهای بی‌معنا و مجازی‌ای را که تنها به خاطر دو سه سال کوچک‌تر بودن تحمل می‌کردید؟

حال که بزرگ‌تر شده‌اید، هجده سال‌تان شده، بیست سالی دارید، یا بیست و دو و یا بیست و هفت و یا چه می‌دانم، بیست و نه، چه فرقی با قبل حس می‌کنید؟ حس می‌کنید خیلی بزرگ‌ترید و خیلی می‌فهمید؟ آیا وقتی چهل سال‌تان شد نیز همین‌گونه به بیست و چند سالگی‌تان می‌نگرید؟ در هفتاد سالگی چه؟ آیا به بیست و سی سالگی‌تان افتخار می‌کنید؟ یا می‌گویید جوان بودم و جاهل‌ای خام؟

من کورش ضیابری را دو سال‌ای است می‌شناسم. حدس می‌زنم آن زمان تازه شروع کرده بود به فعالیت در فضای وب. آن روزها یک‌باری برای‌ام کامنت‌ای گذاشته بود Ùˆ هم از خودش تعریف کرده بود Ùˆ هم از من؛ Ùˆ زمین Ùˆ زمان را به هم ربط داده بود. متاسفانه کامنت آن زمان‌اش هم مثل کامنت‌های فعلی‌اش خیلی به دل‌ام ننشست. اما باز هم او را معرفی کردم Ùˆ توضیح دادم Ú©Ù‡ چرا حاضر شده‌ام Ú©Ù‡ او را معرفی کنم(+). او یکی دو بار دیگر هم از من چیزهایی خواست Ú©Ù‡ به آن عمل نکردم. از شیوه‌ی رفتار Ùˆ نوع عمل‌اش خوش‌ام نمی‌آمد. به هر حال او شخص محبوب من نبود Ùˆ نیست. در این مدت رابطه‌مان در همین حد باقی ماند. من او را می‌شناسم، شیوه‌ی کارش را Ú©Ù… Ùˆ بیش می‌دانم Ùˆ تقریبا هیچ‌کاری با او در این مدت نداشته‌ام: نه وبلاگ‌اش را می‌خوانم، نه برای‌اش نامه‌ای می‌نویسم، نه وبلاگ‌اش را به کس‌ای معرفی می‌کنم، Ùˆ نه فحش می‌دهم به‌اش. او برای من فرد غریب‌ای است Ú©Ù‡ رفتارهای‌اش از نظرم نه معمول است Ùˆ نه مورد پسند؛ اما با این وجود هیچ کاری هم به او ندارم – لینک هم به‌اش نمی‌دهم، تعریف‌اش را هم نمی‌کنم. درست همان‌طور Ú©Ù‡ با شش میلیارد آدم دیگر کاری ندارم Ùˆ اهمیت خاص‌ای برای‌ام ندارند جز اهمیت یک انسان برای انسان‌ای دیگر (Ú©Ù‡ البته می‌دانم Ùˆ می‌دانید Ú©Ù‡ Ú©Ù… چیزی نیست).

دو سه هفته‌ی اخیر، حرف و حدیث از کورش در وبلاگستان -کمینه آن بخش‌های‌ای که من به آن سر می‌زنم- بسیار زیاد شده است. در همین اواخر چندین نوشته‌ی هجو و هزل دیده‌ام در کوبیدن او. به تازگی هم که آدم‌های بیست و چند ساله افتاده‌اند به نوشتن افتخارات‌شان به هدف طعن‌زدن به کورش. افتخاراتی از جنس داشتن فلان تعداد عکس با فلان خواننده‌ی تلویزیون، ریختن چایی به تنهایی، عدم استفاده از روش‌های پیش‌گیری از بارداری به مدت دو هفته متوالی و باردار نشدن، ملاقات با ر. اعتمادی در کوچه‌ای تنگ، عوض نکردن عرق‌گیر به مدت چند سال متمادی، خورشت قیمه‌خوردن با دوست دختر در فلان رستوران، ده بار پشت سر هم گوزیدن بدون پلک‌زدن، شماره تلفن پنج رقمی دادن به پسران مزاحم، رژ لب زدن با استفاده از آینه‌ی بغل ماشین فراری، داشتن شوهر بلوند و از این قبیل.
خنده‌دار است؟ ممکن است!‌ خواندن این نوشته‌ها شاید گاهی خنده‌دار باشد، شاید هم نه.
نمی‌خواهم راجع به میزان خنده‌داری‌ی این نوع نوشته‌ها صحبت کنم. می‌خواهم از این بگویم که پشت این قهقه‌ها چه چیزی پنهان است.

کورش شما را عصبانی کرده است؟ کورش شما را عاصی کرده؟ کورش بچه‌ی لوس و ننری است که افتخارات‌اش را به زور جلوی چشم‌تان می‌گیرد؟ کورش بیمار روانی است؟ پدر و مادرش باید او را به دکتر روان‌شناس نشان دهند؟ والدین او در تربیت او اشتباه کرده‌اند؟ کورش روی اعصاب شما لی‌لی بازی می‌کند؟
و اینک شما سعی می‌کنید کورش را آدم به‌تری بکنید؟ آدم‌ای که به درد اجتماع بخورد؟ سعی دارید او را از این عقده‌اش نجات دهید؟ یا می‌خواهید بنشانیدش سر جای‌اش؟ و دل‌تان می‌خواهد بفهمد که هم‌چنین تحفه‌ای هم نیست؟

ابتدا فرض کنید که او مشکل روانی دارد و شما می‌خواهید مشکل او را برطرف کنید (من در این‌جا ادعا نمی‌کنم که او مشکل روانی دارد یا ندارد. نظر شخصی‌ی من در این مورد و در حال حاضر اهمیت‌ای ندارد). من می‌پرسم کدام یک از کسانی که به مبارزه(!)‌برخاسته‌اند روان‌شناس است و صلاحیت تصمیم‌گیری درباره‌ی شیوه‌ی درست رفع مشکل را دارد؟ کدام یک از آن‌ها او را از نزدیک دیده است و با تحلیل دقیق به این نتیجه رسیده که راه درست خوب‌شدن‌اش تحقیر همگانی است؟ جدا از این آن‌هایی که اعتقاد دارند کورش باید خوب شود و نیاز به تغییر دارد، کدام‌شان تا به حال به پدر و مادر او زنگ زده‌اند و سعی کرده‌اند مشکل بچه‌شان را تذکر دهند تا شاید پدر و مادرش از خواب غفلت بیدار شده به فکر بچه‌شان بیافتند.
نمی‌گویم همیشه، اما گاهی من به راه‌حل‌های پراگماتیک اعتقاد دارم. حرف مفت‌زدن البته راحت است، اما راه‌حل درست خیلی از مشکل‌ها حرف مفت‌زدن نیست. نقد خوب است، اما وقتی بتواند به تغییری بیانجامد. وگرنه عربده کشیدن و گفتن این‌که این را دوست دارم و آن را دوست ندارم و از این خوش‌ام می‌آید و از آن بدم به کار کم‌تر کس‌ای -جز شاید آمارگیران و عاشقان- می‌آید. برای‌ام سوال است که بین این همه آدم‌ای که در این دو سال به این نتیجه رسیده‌اند که این فرد بیمار است و هم‌چنین به این نتیجه رسیده‌اند که باید تصحیح شود، کدام‌شان حاضر شده کمک کند تا او از این مشکل رهایی یابد؟ منظورم تلاش‌ای است واقعی، علمی و با نتایج قابل مشاهده و نه سعی در نوشتن هزل‌های بی‌مایه.

حال فرض کنیم حالت دیگر درست است و می‌خواهید او را بنشانید بر سر جای‌اش و به او بفهمانید که هم‌چنین تحفه‌ای هم نیست.
بله! کار بسیار خوبی است اگر با نشاندن او بر سر جای‌اش دنیا جای به‌تری می‌شد. اما …
کورش نوجوان‌ای شانزده ساله است. طبق قانون و عرف، او کودک‌ای بیش نیست. کودک‌ای که در این سن باید فوتبال بازی کند، درس بخواند، اولین عاشقانه‌های‌اش را تجربه کند و چیزهایی از این دست. اما شما او را آن‌گونه پست و خوار می‌کنید انگار که دشمن خونی‌تان است. حتی بدتر! شما با دشمن خونی‌تان هم چنین نکرده‌اید و نمی‌کنید. کی در این وبلاگستان کس‌ای آمده است و این‌گونه هدف‌مند و با برنامه علیه دشمن‌های واقعا مهم نوشته است؟
ای همه‌ی آن‌هایی که مخالف ج.ا. هستید: چرا هیچ‌وقت نشده است که سی وبلاگ به طور هم‌زمان بیایند و الفنون را در فهرست‌ای با کمینه ده مورد مختلف مسخره کنند؟ فکر کنم برای خیلی‌ها الفنون سوژه‌ی در-ذات مناسب‌تری باشد.
نمی‌دانم کدام یک از مقامات ج.ا. بود که می‌گفت ما باید دشمن‌شناسی کنیم (فکر کنم مقام عظمای ولایت بود). کاری ندارم به این‌که حرف او در بافت مورد نظرش مفید است یا نه. اما به نظرم اگر قرار است ما با عده‌ای مخالف باشیم و به زور هم که شده برای خودمان دشمن در نظر بگیریم، ابتدا باید بدانیم که کدام یک از افرادی که با عقیده‌مان مخالف است دشمن ما است و کدام‌شان نیست. آن عده‌ای که برای مخالفت با کورش صغیر بیش‌تر از مخالفت با اویی که زندگی‌شان را تنگ کرده است زحمت می‌کشند بی‌تردید مشکل‌ای در قضاوت‌شان دارند. مشکل‌ای عام که باعث شده سال‌های سال ما فرعی‌ترین راه ممکن را برای جزیی‌ترین مشکلات اجتماعی‌مان برداریم.

من اعتقاد دارم رفتار فعلی‌ی وبلاگ‌نویسان مصداق کودک‌آزاری است. کودک‌آزاری‌ای که اینک فرم‌ای تازه گرفته و در رسانه‌ای جدید تجربه می‌شود. مبارزه‌ی افرادی در دهه‌ی بیست و سی‌ی زندگی‌شان با فردی که هنوز کودک است. این رفتار همگانی مرا یاد همان دو سه مثال ابتدای این نوشته می‌اندازد: کودکان خردسالی که کودکان خردسال‌تر را آزار می‌دادند و خود را در اوج قدرت حس می‌کردند.

تقریبا مطمئن‌ام که بسیاری از کسانی که در این بازی شرکت کرده‌اند از معنای واقعی‌ی رفتارشان بی‌اطلاع‌اند. در واقع حس سرخوشی‌ی ناشی از هزل این‌کار باعث کورشدن نگاه انتقادی و اخلاقی به رفتارشان شده است. اگر بخواهم علت کار این افراد را نام‌گذاری کنم، با توجه به این‌که آن‌ها آگاه به معنای کارشان باشند یا نباشند، این کار را جهل و یا خباثت می‌نامم. جهل یا خباثت‌ای که یکی از حقیرترین روزگار وبلاگستان فارسی را پدید آورد.

زن وسط گودال تا سینه در خاک بود. دورش ده دوازده مرد Ùˆ زن قر Ùˆ قاطی ایستاده بودند. زن Ú©Ù‡ سرش را میان دستان‌اش قایم کرده بود، های Ùˆ های گریه می‌کرد. کس‌ای فریاد زد، “بزنین” Ùˆ سنگ‌های ریز Ùˆ درشت بودند Ú©Ù‡ بر سر زن پرتاب می‌شدند. چند دقیقه‌ای Ú©Ù‡ گذشت، مردمان بیرون گود لبخندزنان دست‌های خاک‌آلودشان را با پاچه شلوار یا مانتو Ùˆ یا چادرشان پاک کردند. زن داخل گودال مدت‌ها بود Ú©Ù‡ دیگر گریه نمی‌کرد.

——–
پسانوشت‌ها:

فرمالیته، فرمالیته:
بگذارید بخش‌ای از استدلال‌ام (‌و نه همه‌اش را) را به صورت‌ای دیگر تکرار کنم:

شخص A سازه‌ی M را تعریف می‌کند. هر بار استفاده از آن سازه، به X و Y منجر می‌شود.
حال شخص B از سازه‌ی M استفاده می‌کند. او می‌داند که استفاده از سازه‌ی M به X منجر می‌شود، اما نمی‌داند که Y را نیز نتیجه می‌دهد.
هم‌چنین شخص C از سازه‌ی M استفاده می‌کند. او می‌داند که استفاده از سازه‌ی M به X و Y منجر می‌شود.

سوال این است: آیا شخص B با کارش Y را نتیجه داده است؟ پاسخ روشن است: بله!
سوال دیگر: آیا شخص C با کارش Y را نتیجه داده است؟ پاسخ روشن است: بله!
آیا شخص B می‌دانسته که باعث Y شده است؟ خیر!
شخص C چه؟ بله!

حال فرض کنید دست‌گاه اخلاقی‌ای داریم به نام Q که در آن عمل Y غیراخلاقی است. فرض می‌کنیم انجام‌دهنده‌ی عمل غیراخلاقی گناه‌کار نام داشته باشد.
مشخص است که شخص C گناه‌کار است. سوال در مورد شخص B است.
آیا شخص B گناه‌کار است؟ بستگی به جزییات دست‌گاه اخلاق دارد. در واقع همین مساله است که آیا خطای بدون نیت، گناه است یا خیر؟ در دست‌گاه‌های اخلاقی‌ای که من می‌شناسم، گناه است اما با درجه‌ی کم‌تر.

در این مورد M همان سازه‌ی فهرست‌وار نوشتن افتخارات فرد است.
در این‌جا X یعنی باعث شادی شدن و Y یعنی کودک‌ای را به صورت جمعی مجازات کردن. من اعتقاد دارم که این ۱) مجازات بیش از حد معمول و مورد نیاز است و هم‌چنین باور دارم که ۲) این مجازات تاثیر مفیدی بر این فرد نمی‌گذارد و مجازات‌ای است بدون فایده‌ی طولانی‌مدت.

—
با توجه به واکنش‌های انجام‌شده بگذارید بگوییم این ماجرا را اینک چگونه می‌بینم:

همان‌طور که پیش‌تر نوشته بودم (تقریبا مطمئن‌ام که بسیاری از کسانی که در این بازی شرکت کرده‌اند از معنای واقعی‌ی رفتارشان بی‌اطلاع‌اند) خیلی‌ها کل این روند را به عنوان یک بازی‌ی بامزه می‌بینند. و به نظر می‌رسد (با این‌که مطمئن نیستم) که تعداد کسانی که از واقعیت ماجرا بی‌خبر بوده‌اند درصد بیش‌تری از کسان‌ای است که از ماجرا اطلاع داشته‌اند (یعنی بیش‌تر افراد در گروه B قرار می‌گیرند).
من با این بازی “به خودی‌ی خود” مشکلی ندارم. در واقع اگر من هم نمی‌دانستم این بازی دارد شخص‌ای را با این شرایط مسخره می‌کند شاید خودم نیز لیست‌ای سر هم می‌کردم محض خنده (Ùˆ من از نوشته‌ی پسرفهمیده فهمیدم Ú©Ù‡ ماجرا از Ú†Ù‡ قرار است). اما موضوع پیش‌زمینه‌ای است Ú©Ù‡ Ú©Ù„ این جریان را معنا می‌دهد. اعتقاد دارم اگر پیشینه‌ی کاری از دید من اخلاقی نباشد -بی‌توجه به فرم اجرا- معنای اجراشده نیز غیراخلاقی می‌شود. مثال: کمک‌کردن به پژوهش علمی خوب است، اما اگر هدف‌اش ساختن وسیله‌ای برای کشتن آدم‌ها باشد، خوب نیست.
پس: من نه مخالف طنزم، نه به نظرم این کار خیلی لوس می‌آید (گاهی البته هست)، نه با شادی مخالف‌ام، نه در مقابل تحرک و فعالیت در وبلاگستان هستم (گرچه این سوال پیش می‌آید که مگر وبلاگ‌ستان مهدکودک است که لازم باشد هر از چند وقت یک‌بار برنامه‌ی تفریحی داشته باشد. هر کس خواست شاد باشد، شاد بنویسد. چه نیاز به محرک بیرونی؟).
هم‌چنین من نه خود را آقا بالاسر وبلاگ‌ستان می‌دانم و نه انتظار دارم وبلاگ‌نویس‌های دیگر با توجه به فرمانِ من دست از کاری بشویند یا به کاری دست یازند. من تنها نظر شخصی‌ی خودم را -که به نظرم درست بود و هنوز هم درست است- نوشته‌ام و می‌نویسم.
امیدوارم همه شاد باشند – حتی کورش.

—

مطالب مربوط در وبلاگ‌های دیگر:
–لیست افتخارات پسر فهمیده
–شکایت از Ú©Ù‡ کنم؟(گوشزد)
–نوشته‌ی لوا
–نوشته‌ی آلاء
–من نمی‌خندم Ú©Ù‡ خندیدن جرم است
–نوشته‌ی علی قدیمی
–رفتاری Ú©Ù‡ با کورش ضیابری شد بی‌شرمانه بود (نازلی دختر آیدین)
–یک رفتار شرم‌آور (سرزمین رویایی)
–نوشته‌ی پارسا
–نوشته‌ی راننده ترن